Vroeger belde je na een bloedonderzoek naar de huisarts voor de uitslag. Van de assistente hoorde je dat alles in orde was en dat was het dan. Dat je vervolgens niet wist wat dat betekende, dat was normaal. Tegenwoordig is ‘alles is goed’ een antwoord dat steeds minder mensen accepteren. Je wilt meer weten! Je eigen uitslagen online inzien en kunnen lezen wat deze betekenen: dat is tegenwoordig heel normaal.
De afgelopen jaren heb ik veel gesprekken gevoerd met zorgverleners over hoe we onze labuitslagen het best kunnen ontsluiten voor patiënten. Heel langzaam is in die periode de toon van deze gesprekken veranderd. Was voorheen de reactie ‘jij begrijpt de uitslag misschien wel, maar de meeste mensen kunnen daar niet mee omgaan en dat geeft alleen maar onrust.’ Nu praten we over hoe we de patiënt iets wijzer kunnen maken. Natuurlijk, een patiënt zal meer vragen stellen, maar na een toelichting van de huisarts is hij net een stukje slimmer gemaakt. Als we zelfmanagement van patiënten verwachten, zullen we ook bereid moeten zijn deze vragen te beantwoorden. Mijn overtuiging is dat hoe meer patiënten weten, hoe realistischer zelfmanagement wordt.Power to the people
Die overtuiging wordt nog gesterkt doordat patiënten steeds vaker vragen om bijvoorbeeld de uitslagen van de afgelopen drie jaar. Als ze deze niet van hun arts krijgen, komen ze naar ons, het lab. Wij mogen, nee moeten, deze meegeven na identificatie. Patiënten nemen daarin hoe langer hoe meer zelf het initiatief. Zo zien we ook dat mensen kiezen waar zij zich laten prikken. Ze weten bij welk lab uitslagen getoond worden en laten dat meewegen in hun keuze. Het zijn in de labwereld de eerste concrete stappen richting value based care.Tegengeluiden
Toch zijn er nog steeds tegengeluiden. Ja, de uitslag is van de patiënt en deze moet daarom inzage krijgen. Maar dan alleen als de arts de uitslag eerst geïnterpreteerd heeft en deze zelf deelt met de patiënt. Dit proces is onhoudbaar en onrealistisch. Patiënten willen niet meer op hun arts wachten en kiezen hun eigen pad. Er is dus een pro-actieve houding nodig van de arts. Vooraf moet deze bespreken wat er onderzocht gaat worden, wat mogelijke uitkomsten zijn en hoe een patiënt zich kan voorbereiden op een volgend gesprek. Zo ondersteunen zorgverleners hun patiënten écht in het maken van keuzes. Een onmisbare stap richting zelfmanagement van patiënten.Auteur: Annelijn Goedhart is adviseur en coördinator innovatie bij diagnostisch centrum Saltro in Utrecht. Ze stond aan de wieg van de ontwikkeling van het uitslagenportaal, een online tool die patiënten toegang geeft tot de uitslagen van bloedonderzoek.
