Zit in de titel van het coalitieakkoord ‘Omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst’, dé oplossing voor arbeidsmarktvraagstukken in de zorg? Het personeelstekort in de zorg bestaat al jaren en de coronacrisis maakt de ernst ervan extra zichtbaar. Nog steeds hebben we corona, nog steeds leunen we te veel op de passievolle, gedreven, zorgprofessional, nog steeds vragen we ons af hoe lang we dit volhouden.
Al jaren vragen we zorgprofessionals meer uren te werken en alle gaten te dichten. Bij hoog ziekteverzuim, tijdens vakantieperiodes en als er (corona)crisis heerst. Telkens gaan we er vanuit dat het wel weer zal lukken, dat we alles op alles moeten zetten om persoonsgerichte zorg te leveren en dat we alleen ‘even moeten doorzetten’.
Vooruitkijken
Nu werkt 1 op de 7 mensen in de zorg. Gezien de demografische ontwikkelingen moeten dat er straks 1 op de 4 zijn, terwijl het aantal werkenden mensen afneemt. Met deze ontwikkelingen in ons achterhoofd, groeit het besef dat we niet louter kunnen terugvallen op zorgprofessionals die maar meer en extra uren werken. We moeten kijken hoe het slimmer kan. In het recent gepubliceerde boek Het tijdperk van de chaos schetst trendwatcher Adjiedj Bakas een toekomstbeeld van de arbeidsmarkt en het nieuwe werken. Hij verwacht dat mensen hun reguliere banen meer en meer zullen combineren met andere taken en klussen. In Suriname hebben ze hier zelfs een woord voor: ‘hosselen’.
Omzien naar elkaar
Vanuit deze opgave én het besef dat we samen de schouders eronder moeten zetten, zoekt zorgaanbieder ZorgSpectrum voortdurend andere, creatieve oplossingen. Met een hoog verzuim op sommige locaties en een piek aan corona-besmettingen, werd onze centrale vraag: ‘Hoe moeten we de zorg organiseren om persoonsgerichte zorg te kunnen blijven bieden?’
Als we echt omzien naar elkaar, is het nu de tijd om ook een beroep te doen op de solidariteit en de maatschappij. Al onze zorgprofessionals hebben hun eigen kennis, vaardigheden en competenties/talenten die we keihard nodig hebben. De vraag is wanneer en waarin zij ondersteund kunnen worden en door wat voor type mensen.
Vanuit het landelijke initiatief ‘Extra Handen voor de Zorg’ en ‘Nationale Zorgreserve’ leerden we dat de bereidheid van mensen met of zonder zorgachtergrond (al dan niet gepensioneerd) groot is om de vaste groep zorgprofessionals te ondersteunen. De wil is er!‘Hosselen’ in de praktijkDoor eerst het gesprek met de zorgprofessionals, HR en managers te voeren, ontstond een duidelijk beeld hoe we zorgprofessionals en zorgteams kunnen ondersteunen. Er werd geformuleerd wat we nodig hadden, hoe en wanneer.
Zo ontstonden de ‘vlinderdiensten’: extra mensen worden ingepland dáár waar hun ondersteuning volgens zorgteams zeer gewenst is. Voor de vlinderdiensten ontwikkelden we de campagne ‘ZorgSpectrum reservisten’, waarbij via eigen netwerk en (onbetaalde) sociale media mensen met en zonder zorgachtergrond opgeroepen werden om zorgprofessionals te ondersteunen vanaf 3 uur per week. Het totale logistieke (administratieve) proces van aanmelding reservist tot daadwerkelijke inzet (vlinder)dienst was gereduceerd tot maximaal 48 uur.
Het resultaat? Binnen 3 weken hadden 77 mensen gesolliciteerd, waarvan 25 procent met een zorgachtergrond. Ze gingen direct aan de slag. De reacties van zorgprofessionals en zorgreservisten zijn ontzettend positief.
We leren dat veel mensen – gepensioneerden, mensen die buiten de zorg werken of ooit in de zorg hebben gewerkt - bereid zijn om naast hun bestaande baan voor tenminste 3 uur per week afgebakende activiteiten te doen. In de woorden van Bakas: ze zijn bereid om te ‘hosselen’.
Vooruitblikken naar de toekomst
We weten allang dat zorgprofessionals veerkrachtig en flexibel zijn. We hebben van bovengenoemde campagne geleerd dat er grote bereidheid vanuit de maatschappij is om de hardwerkende zorgprofessionals te ondersteunen als mensen het kunnen ‘inregelen’ in hun eigen leven, naast hun bestaande baan en activiteiten. Door de taken van de ondersteuning helder te omschrijven en vanaf 3 uur per week mogelijk te maken, blijkt werken in de ondersteuning van de zorg heel aantrekkelijk te zijn voor veel mensen.
Als we vooruitkijken, zien wij veel potentieel in het anders organiseren van de zorg, door onder andere extra ondersteuning vanuit de maatschappij. Met ‘hosselen’ als eerste stap kunnen we blijven omzien naar elkaar.
