Grote tekorten in de zorg, vooral onder verpleegkundigen en verzorgenden, we lezen er de afgelopen maanden overal in de media over. Ondanks het positieve bericht dat de aanpak van deze tekorten door het ministerie van VWS zou werken, blijkt de afname van het personeelstekort vooral te komen door een nieuwe rekenkundige formule. Niet de oplossing dus.
Verpleegkundigen en verzorgenden verlaten nog steeds vroegtijdig de zorg. Zonde, want de deskundigheid die hiermee verloren gaat, haal je niet zomaar terug. Verschillende oorzaken worden gegeven voor het vroegtijdig verlaten van de zorg, zoals een te laag salaris. Wie stelt dat het een roeping is om verpleegkundige en verzorgende te worden, geeft daarmee indirect rechtvaardiging aan het lage salaris.
Een andere oorzaak is de tendens dat er steeds efficiënter gewerkt moet worden. Meer zorg, minder handen. Maar in de afgelopen decennia kwam met meer zorg ook meer gegevensvastlegging. Gegevensvastlegging kan leiden tot betere zorg, maar wordt daarentegen ook als een enorme last beschouwd.
Met de efficiëntieslag van de afgelopen jaren kwamen ook de beloftes van nieuwe technologische ontwikkelingen. Zo zou het elektronisch patiëntendossier zorgen voor meer tijd met de patiënt en het eenvoudiger maken om gegevens in te voeren. Frustratie heerst er inmiddels alom, want de extra tijd voor de patiënt is er niet gekomen. Veelal kwamen en komen technologische oplossingen uit de koker van een leverancier zelf. Een leverancier die met de beste intenties de zorg, soms zelfs disruptief, wil verbeteren.
Verpleegkundigen, verzorgenden: doeners
Een eigenschap van verpleegkundigen en verzorgenden is dat het doeners zijn. Daar hebben we er in Nederland alleen al zo’n 300.000 van. Mocht iets niet werken, dan wordt er ter plekke een oplossing bedacht om het wel te laten werken. Zo ook met technologie: werkt er iets niet op een intuïtieve manier, of sluit het niet goed aan op het werk- en/of zorgproces? Dan wordt er een workaround gecreëerd. Praktisch, maar niet optimaal.
Gelukkig wordt mondjesmaat de verpleegkundige en verzorgende betrokken bij de implementatie van bijvoorbeeld een nieuw EPD/ECD of eh-health-toepassing. Maar nog steeds is het vaak zo dat zij te maken krijgen met technologie die niet vanaf het moment van ontwerpen in samenspraak met deze gebruikersgroep is ontwikkeld.
Ook gelukkig:verpleegkundigen en verzorgenden eisen steeds vaker de rol op om hier op allerlei lagen binnen een organisatie inspraak in te krijgen, op operationeel, strategisch en tactisch vlak. Een plaats aan de tafel waar men samen met bestuurders van een organisatie de verandering kan inzetten op het ontwikkelen en gebruik van nieuwe technologische ontwikkelingen - zowel intern als extern.
In een wereld van razendsnelle technologische ontwikkelingen, in combinatie met zorgtransformatie zoals netwerkzorg, kan een organisatie niet meer zonder verpleegkundig leiderschap die de grootste gebruikersgroep kan vertegenwoordigen inzake IT. Dit wordt onderschreven door een recent gepubliceerd rapport van BDO Healthcare. Hierin wordt opgeroepen om verpleegkundigen en verzorgenden te omarmen als leiders in innovatie.
Gelukkig wordt dit gedachtengoed zorgbreed door de eerste zorgorganisaties omarmd. Dat blijkt uit het groeiende netwerk van CNIO’s, chief nursing information officers. Maar ook de opkomst van de I-nurse, de collega met affiniteit voor technologie, voor raad en daad op de werkvloer, laat zien dat sommige zorgorganisaties het belang inmiddels inzien van deze bruggenbouwers en daar middelen voor vrijmaken.
Eerder betrekken bij ontwikkelproces
Last but not least, een oproep voor alle ontwikkelaars van nieuwe technologieën/e-health toepassingen in de zorg: betrek verpleegkundigen en verzorgenden vanaf het moment van ontwerpen in het ontwikkelproces. Dit resulteert in beter gebruik en daarmee uiteindelijk betere uitkomsten voor de patiënt.
Zorgtechnologie zal de tekorten niet doen oplossen, maar kan het leven van een verpleegkundige of verzorgende een stuk aangenamer maken, mits het ontwikkelen daarvan samen met zorgverleners gebeurt. Hopelijk draagt dat bij aan meer werkplezier en meer mogelijkheden tot het uitoefenen van het primaire werk van een verpleegkundige en verzorgende: empathische zorg voor diegenen die dat op dat moment zo ontzettend hard nodig hebben.
