De zorg is de afgelopen jaren sterk aan het veranderen. Er komen steeds meer ouderen bij met meerdere, vaak chronische aandoeningen. Er is een tekort aan zorgprofessionals. Goede redenen om te kijken of alle ziekenhuiszorg hier nog wel thuis hoort en of het mogelijk is om bepaalde zorg op een andere manier te regelen. Het Maasstad Ziekenhuis (Rotterdam) werkt in dit kader samen met Aafje Zorghotel middels monitoring op afstand, waarbij het Guardian platform en de Healthdot van Philips worden ingezet. De doelgroep: patiënten die geen specialistische zorg meer nodig hebben, maar wel vervolgzorg, en te kwetsbaar zijn om naar huis te gaan. Omdat het ziekenhuis op afstand de patiënt monitort, is ziekenhuisopname niet langer nodig. Het herstel en revalidatie van deze kwetsbare groep ouderen kan veilig verlopen in een daarvoor beter geschikte locatie dan het ziekenhuis, terwijl de ligkosten per dag een stuk lager zijn.
Zorg anders inrichten vergt veel meer dan alleen technologie, weet Hien Van Leeuwen – Nguyen, internist acute geneeskunde bij het Maasstad ziekenhuis. Maar technische en digitale innovaties kunnen de zorgsector wel helpen om zorg voor patiënten intramuraal en transmuraal op een andere manier in te richten.
Vanuit die optiek kwam Philips in 2018 op het pad van het Maasstad Ziekenhuis”, vertelt Van Leeuwen. “Ik kende de biosensor van Philips destijds nog niet, maar het leek ons een goede ondersteuning om zorg op een andere manier te kunnen bieden. Meten van vitale functies gebeurde – en gebeurt - nog grotendeels handmatig twee- tot driemaal per dag. Dat kan dus anders en slimmer, maakte Philips met een demonstratie duidelijk.”
Twee pilots
Van Leeuwen is vanaf het begin betrokken bij het project voor monitoring op afstand met de biosensensor van Philips (dit werd later de Healthdot, red.) waartoe besloten werd. “We mikten destijds op twee groepen patiënten. Allereerst chirurgie-patiënten die van de IC naar een verpleegafdeling gingen. De tweede groep betrof patiënten die van de afdeling vervroegd met ontslag naar Aafje zouden gaan. Ik pakte vanuit de acute zorg het traject met Aafje op."
Aafje is een VVT-aanbieder die ook op diverse locaties zorghotels heeft. Hier kunnen VVT-cliënten verblijven die niet langer in een ziekenhuis hoeven te liggen, maar ook nog niet terug kunnen naar huis. Vanuit Aafje is Martine Bochove-Mathon betrokken bij de pilot met de Healthdot. Zij is specialist ouderengeneeskunde, kaderarts geriatrische revalidatie en opleider bij Aafje Revalidatie Maasstad.
De beddendruk in het Maasstad ziekenhuis was volgens Bochove-Mathon een directe aanleiding om te gaan kijken naar de mogelijkheid van monitoring op afstand. "Dat zou in theorie kunnen zorgen voor een snellere uitplaatsing uit het ziekenhuis, omdat het Maasstad hen op afstand in de gaten kon blijven houden. Wij wilden weten of dit in de praktijk klopte."
Hordes nemen
In januari 2020 gaf Van Leeuwen een eerste presentatie aan de medische staf over het project, dat in het derde kwartaal van 2020 van start moest gaan. In de tussentijd moesten enkele hordes genomen worden. “Het is in je eigen organisatie vaak al een uitdaging om verandering te bewerkstelligen of, als je daartoe besloten hebt, te bepalen wie wanneer wat gaat doen. Wij gingen het traject met twee organisaties in die tot op dat moment nog niet veel samengewerkt hadden.”
De meeste tijd ging dan ook zitten in afspraken maken: wie is waarvoor verantwoordelijk – degene op wiens afdeling het bed staat of waar de pc met het monitoring-dashboard staat - wie doet wanneer wat, hoe gaan deze processen werken? Hoe selecteer je welke patiënten, hoe zorg je voor structureel overleg? Wat als er zaken niet goed gaan met een patiënt?
Alles omgegooid
Ook Covid zorgde in eerste instantie voor vertraging. Van Leeuwen: “Toen de eerste Covid-patiënten binnenkwamen in maart 2020, hebben we alles omgegooid om monitoring op afstand voor hen in te zetten. Dat scheelde veel werk om met allerlei beschermingsmaatregelen driemaal per dag deze patiënten handmatig te meten. Alles lag al op de plank en de processen waren al beschreven voor de samenwerking met Aafje.”
Het betekende uitstel van de pilot, maar ook het voordeel dat men klaar was om te werken met de Healthdot. Verder gingen er al Covid-patiënten waarbij het verantwoord was met zuurstof naar Aafje om zo bedden vrij te maken voor ziekere patiënten.
“Toen we in oktober 2021 buiten Covid-patiënten om van start gingen met de Healthdot als opvolger van de biosensor, ging de samenwerking dus al veel makkelijker”, vervolgt Van Leeuwen. “We weten elkaar makkelijk te vinden. Er is dagelijks multidisciplinair overleg, waar artsen en verpleegkundigen van Maasstad en Aafje de patiënten bespreken. Daar worden ook de trends in meegenomen die we via de Healthdot te zien krijgen in het systeem.”
Positieve ervaring
Maasstad Ziekenhuis en Aafje zitten nog in de pilot- en dataverzamelingsfase, met als doel om eind dit jaar een conclusie te kunnen trekken over de meerwaarde van de Healthdot. "De subjectieve ervaring van de patiënten is over het algemeen positief”, stelt Bochove-Mathon. “Zij vinden het prettig sneller uit het ziekenhuis weg te mogen, maar nog wel onder ‘controle’ blijven via de sensor."
We hebben er lang over gedaan om op trends te durven varen
Ook Van Leeuwen herkent deze voordelen. “In het ziekenhuis hebben we zeer gespecialiseerde zorg. Kwetsbare ouderen die bij ons antibiotica of zuurstof krijgen, kunnen dat ook bij Aafje krijgen met monitoring op afstand. Daar start dan bovendien de revalidatiezorg die men bij ons tijdens opname nog onvoldoende kan bieden. Verder heeft dit traject voor Maasstad de samenwerking met Aafje sterk verbeterd.”
Terugbrengen ligduur
Patiënten die vervroegd zijn overgeplaatst met de Healthdot, liggen gemiddeld 4,5 dag korter in het ziekenhuis. Dit is exclusief de dagen die kwetsbare ouderen moeten wachten op uitplaatsen naar een VVT-instelling om te herstellen/revalideren. Het aantal patiënten blijft nog wel achter bij de oorspronkelijke verwachting, stelt Van Leeuwen, al hopen Maasstad Ziekenhuis en Aafje hier een inhaalslag in te maken.
“Dat achterblijven is onder meer het gevolg van logistieke problemen. Er moet een bed beschikbaar zijn bij Aafje, of personeel van onze kant om de overdracht en monitoring te verzorgen. Mede door de tijdens Covid verergerde personeelsproblematiek is dat niet altijd het geval.”
Bochove-Mathon beaamt dat het aantal patiënten in de pilot lager ligt dan vooraf verwacht. Er zijn in het begin ook nog technische problemen geweest met de biosensor”, voegt zij toe. Zo werkte hij niet altijd, waarop een nieuwe sensor moest worden aangebracht. Na een aanpassing en vervolgens het invoeren van de Healthdot werkt dit veel beter. “Verder is de onderlinge samenwerking tussen mij en Hien op patiëntenniveau in ons dagelijks MDO heel prettig, maar het blijft arbeidsintensief voor ons als artsen in de VVT."
Alarmering versus trend
Een belangrijke ervaring met de Healthdot is volgens Van Leeuwen dat zorgverleners het lastig vinden af te gaan op wat de trends van elke gemonitorde patiënt tonen. Artsen zijn gewend om te handelen op basis van een meting op een bepaald moment en op alarmering. Maar bij de patiënten die naar Aafje gaan, wordt er niet gehandeld op basis van alarmering – er is nú iets mis – maar op trend – de metingen wijzen erop dat er achteruitgang is van de vitale waarden.
“We hebben er lang over gedaan om op die trends te durven varen, zowel vanuit Maasstad als Aafje. Natuurlijk is er al ervaring opgedaan in andere ziekenhuizen met monitoring op afstand, maar dat waren over het algemeen minder kwetsbare patiëntgroepen – denk aan patiënten die postoperatief gemonitord werden na bariatrische chirurgie. Het koste tijd om collega’s ervan te overtuigen dat dit ook bij deze kwetsbare groep kan.”
Inmiddels is volgens Van Leeuwen duidelijk dat er goed en tijdig op trends gestuurd kan worden op basis van de Healthdot-metingen. “Je ziet al vroegtijdig dat de ademhaling- of polsfrequentie oploopt. Daarop kunnen we in het dagelijks MDO dan besluiten om bepaalde medicatie aan te passen. Voorheen was het zo dat vanuit Aafje gebeld werd wanneer er een acute interventie nodig was. Nu kun je veel meer anticiperen op basis van de getallen. Samen kun je eerder kijken naar de mogelijkheden voor aanpassingen in het beleid en zo verslechtering van de conditie van een patiënt voorkomen of beperken.”
