De zorg telt naar verwachting in 2032 zo’n 137.000 openstaande vacatures. Willen we de zorgsector ondanks groeiende personeelstekorten werkbaar houden, dan moet er radicaal anders gewerkt worden. Eén terrein waar grote winsten te behalen zijn, zit verstopt in onverwachte hoek: de portofoon. Althans, de opvolger daarvan. Want het apparaat waar duizenden zorgmedewerkers al decennialang mee communiceren, is aan een volgende stap toe. Eén die zorginstellingen met data veel efficiënter laat opereren dan tot nu toe mogelijk was.
Werken in crisissituaties vraagt om directe en duidelijke communicatie. Voor zorgverleners, maar ook beveiligers (industrie, evenementen), bhv’ers, Boa’s, brandweer, politie en andere hulpdiensten. Op dit moment gebruiken de nationale hulpdiensten daar nog het TETRA-gebaseerde C2000 voor: het netwerk waarmee portofoons via spraak met elkaar kunnen communiceren.
Maar dit netwerk heeft zijn beperkingen. Want informatie zoals foto’s, video’s en andere data kunnen niet met collega’s gedeeld worden. Zorgverleners hebben dan ook vaak - naast hun portofoon - een mobiel toestel, een pager en soms nog meer devices bij zich. Mobiel breedband maakt het mogelijk om meerdere functies te combineren op één device.
Missiekritieke oplossing
“Portofonie, mobiele communicatie en alarmeringen waren gescheiden werelden”, vertelt Marco de Bruin, sr. Alliance manager bij Odido. “Maar de afgelopen jaren ontstond er steeds meer overlap en zijn ze elkaar gaan versterken. Reden voor ons om te kijken hoe we op ons netwerk missiekritieke oplossingen konden integreren en als één oplossing kunnen aanbieden.”
“Dat gaf ons de mogelijkheid om van portofonie een dienst maken,” voegt Wim Stam van Flash Connectivity Group toe. “In samenwerking met Odido hebben we een missiekritieke oplossing ontwikkeld die werkt als een app op een smartphone. We wilden ook eigen private netwerken gaan leveren, maar daarvoor waren geen licenties beschikbaar.”
Betrouwbaarheid en beschikbaarheid
Uit dit vraagstuk is de samenwerking met Odido ontstaan”, vervolgt Stam. Odido bezit het spectrum en heeft al een aantal jaar op rij het beste netwerk van Nederland1. Daarmee benadert de provider volgens de CTO, naast landelijke dekking, ook de hoge betrouwbaarheid én beschikbaarheid die een portofonie-oplossing nodig heeft, via 4G en straks 5G.
“Naast betrouwbaarheid en beschikbaarheid geldt voor de zorgsector nog een aantal bijzondere normen zoals de NEN7510. Wij voldoen hieraan, want er gaat belangrijke data over onze servers. Maar ook een netwerk moet daaraan voldoen. En dat doet Odido. Dus zelfs al verdwijnen straks C2000 of P2000 als netwerken, dan werken onze diensten voor portofonie en alarmering gewoon via een app op een smartphone of tablet, via het Odido- netwerk.”
De efficiency voor én van de gebruiker gaat zo snel vooruit, schetst De Bruin. Iets wat met het groeiende personeelstekort in de zorg steeds belangrijker wordt. De zorgprofessional hoeft bovendien geen halve techneut meer te zijn om met apparaten om te gaan. “Daarnaast wordt zorg op afstand steeds belangrijker, met communicatiebehoeften tussen zorgprofessionals onderling en met patiënten. Ook dat moet veilig kunnen plaatsvinden, mét een hoge beschikbaarheid. Dat is precies wat we samen met Flash Connectivity Group kunnen bieden.”
Datagedreven zorginstellingen
Stam benadrukt dat de ontwikkeling van portofonie - van specifieke hardware en eigen netwerken naar een push-to-talk dienst via een app en mobiel breedband - ook logisch is als je datastromen bundelt. "In ziekenhuizen is data nu vaak al belangrijker dan spraak. Dat zal de komende jaren zorgbreed steeds zo worden. Een geïntegreerde spraak-data oplossing maakt dit eenvoudiger." De Bruin beaamt dit. "De bestuurslaag krijgt zo steeds meer realtime, gestroomlijnd informatie tot z'n beschikking, waardoor bestuurders steeds sneller kunnen acteren op ontwikkelingen in hun organisatie."
Nu al is er steeds meer sprake van het gebruik van data om tot informatie en inzichten te komen. Stam verwacht dat een datamodel in de komende jaren veelomvattender wordt. "De zorg heeft relatief gezien steeds minder mensen en middelen beschikbaar, dus die moet je zo efficiënt mogelijk inzetten. De data die we uit communicatiesystemen zoals die van ons kunnen halen, zijn nu misschien nog van ondergeschikt belang. Maar richting toekomst zal dat belang sterk toenemen."
Efficiënter werken
Met een veel bredere set aan communicatiemogelijkheden krijgen zorgmedewerkers ook veel meer handvatten om hun werk efficiënter te doen en sneller te schakelen. Een specifieke groep hulpverleners kan worden ingezet voor een crisissituatie en het is makkelijk om contact te leggen met centralisten en gebruikers van andere crisisdiensten. De samenwerking en de efficiëntie van crisisdiensten wordt zo enorm verbeterd.
Stam denkt echter dat het ook voor ziekenhuizen zinvol kan zijn om over te stappen van hun huidige vaak WiFi-gebaseerde spraak- en datadiensten naar een 4G-oplossing die a) veel efficiënter is, b) veel betrouwbaarder dan WiFi (zeker wanneer er veel gelopen wordt) en c) als een dienst afgenomen kan worden (waarbij de leverancier de technologische aspecten regelt).
Het voordeel van een dienst is dat ziekenhuizen geen investeringen in nieuwe hardware hoeven te doen, schetst Stam: “Veel ziekenhuizen moeten vanwege een beperkt budget investeringskeuzes maken. Investeren in vernieuwing van een verouderde portofonie- of alarmeringoplossing wordt dan soms uitgesteld. Zorgprofessionals en patiënten moeten echter op een betrouwbaar, veilig netwerk kunnen rekenen. Het afnemen van portofonie of alarmering als dienst maakt de investering overbodig, terwijl je altijd gegarandeerd het nieuwste en het beste gebruikt.”
Niet of beperkt gebruikt
Klinkt goed, maar toch zijn er veel voorbeelden van technisch prima digitale oplossingen die niet of beperkt gebruikt worden, weet De Bruin. Bijvoorbeeld omdat het gebruiksgemak in de praktijk onvoldoende is, een oplossing niet aansluit op de zorgpraktijk of omdat er onvoldoende begeleiding is om het gebruik ervan aan te zwengelen.
“Hierbij geldt: ‘the proof of the pudding is in the eating’. Bij portofonie als dienst verbetert ook het gebruiksgemak sterk. Omdat je nog maar één device hebt, maar ook omdat wij onder meer voor bhv’ers speciale smartphones leveren met een extra knop. Als je die indrukt, kun je direct praten met jouw groep. Je hoeft niks op te zoeken of in te spreken met wie je wilt bellen. Dat scheelt kostbare tijd. En voor mensen in meldkamers geeft deze oplossing een overzicht waar iedereen in zo’n groep is, zodat je makkelijk kunt opschalen bij een incident.”
De Bruin benadrukt dat zorgaanbieders hem niet op zijn woord hoeven te geloven. “We geven demonstraties in onze Innovatie Hub, en kunnen voor grotere omgevingen zelfs een kleine POC (Proof of concept) verzorgen.” Zo hebben Flash Connectivity Group en Odido het afgelopen jaar in de ambulancezorg een POC verzorgd, waarbij de dienst als app op een smartphone draait.
Maatwerk als standaard
Bovenop deze basis kunnen maatwerkelementen gebouwd worden. Dat gebeurde onder meer bij eerdergenoemde POC in de ambulancezorg. Inmiddels is de pilot afgelopen, is er een contract ondertekend en zijn meerdere ambulancediensten bezig met aansluiting op de dienst. Daarnaast worden behalve de smartphones ook de modems van de ambulances uitgerust met de speciale simkaarten van Odido, om ook hiervoor de connectie te kunnen garanderen.
Stam: “We hebben een reeks maatwerkelementen ontwikkeld. Bijvoorbeeld om toch nog te kunnen communiceren via C2000. Of een knop op het scherm voor ambulancechauffeurs die ze kunnen indrukken om te communiceren met de meldkamer, zonder daarnaar op hun smartphone te hoeven zoeken terwijl ze in het verkeer rijden. De basis werkt prima, maar door je te verdiepen in die ambulancezorg, kun je meegaan in wat zij aan specifieke behoeften hebben.”
Geïntegreerde oplossing
Stam en De Bruin verwachten dat ook zorgpartijen die veel met ambulances samenwerken – denk aan huisartsen(posten) of thuiszorgcentrales – straks van dezelfde soort geïntegreerde oplossing gebruik kunnen maken. Dat vereenvoudigt de communicatie tussen huisartsen en de zorgcoördinatiecentra van de ambulances.
Zo kan (netwerk)zorg voor een patiënt beter en efficiënter plaatsvinden, zodat zorgpartijen met minder mensen dezelfde of zelfs betere zorg kunnen leveren, benadrukt Stam tot slot. “Dit zal de uitdagingen waar de zorg voor staat zeker niet oplossen, maar meer efficiency, betere samenwerking en meer inzichten uit data zullen zeker helpen.”
