Diagnostische kenniscentrum Saltro maakt vanaf 1 januari 2020 deel uit van Unilabs. Deze Europees marktleider in diagnostiek heeft laboratoria in 12 landen, 12.000 medewerkers en ruim één miljard euro omzet. Saltro kiest voor de krachtenbundeling om te kunnen blijven investeren in innovatie, zodat zorgverleners beter kunnen worden ondersteund en aanvragers door slimme technologie en e-health meer regie krijgen over hun gezondheid en zorg.
Waar in veel gevallen bedrijven geen andere keus hebben dan opgaan in een grotere broer, is bij Saltro geen sprake van dwang. Het bedrijf schrijft zwarte cijfers en de omzet is in de afgelopen gestaag gegroeid, naar ruim 41 miljoen euro in 2019. Toch is het naar de overtuiging van de raad van bestuur van Saltro niet realistisch om op de huidige voet door te gaan.
Bestuursvoorzitter Esther Talboom - Kamp wijst op de afkalvende tarieven die de zorgverzekeraars hanteren voor de geleverde diensten. “Tegelijk zijn forse investeringen nodig in nieuwe technologie, om diagnostiek te verbeteren en in te spelen op veranderende eisen en wensen van de klanten. Dit zijn vooral huisartsen en zorgprofessionals in ziekenhuizen en instellingen, maar in toenemende mate ook particuliere aanvragers.”
Zwemmen tegen stroom in
In de afgelopen jaren heeft Saltro diverse succesvolle vernieuwingen uitgerold. Daaronder het Uitslagenportaal, een digitaal platform waar labresultaten snel en voorzien van duiding en behandeladvies beschikbaar zijn voor zorgvragers. Of Directlab, een digitale dienst waarmee mensen zichzelf thuis betrouwbaar kunnen testen op een soa. Vooral jongeren gebruiken deze dienst steeds meer.
Vermeldenswaard is ook GezondheidsLab, opgezet in samenwerking met ziekenhuizen en huisartsen in Utrecht stad. Patiënten kunnen er op afspraak, dichtbij huis en tijdens één bezoek, zonder wachttijden alle vereiste diagnostische onderzoeken ondergaan - een vernieuwende vorm van one stop diagnostiek en anderhalvelijnszorg. Dankzij de samenwerking met de specialisten in de ziekenhuizen kan de huisarts ook naar het GezondheidsLab verwijzen voor gespecialiseerde diagnostiek, zodat de patiënt niet naar het ziekenhuis hoeft.
Vernieuwen in belang patiënt
Saltro wil blijven vernieuwen, in het belang van de patiënt, stelt Talboom: “Met het huidige businessmodel houden we dat echter niet vol binnen het Nederlandse zorgstelsel. We zijn te kwetsbaar.”
Diagnostiek is echter terra incognita bij de buitenwacht. Slechts weinigen zijn zich bewust van de cruciale rol van laboratoriumonderzoek voor de medische besluitvorming en de regie over ziekte en gezondheid. Ook de politiek is meer geïnteresseerd in de kosten. ”Let wel,” besluit Talboom, andere laboratoria zitten in hetzelfde schuitje. Ook zij zullen in beweging moeten komen.”
De raad van bestuur van Saltro heeft in de afgelopen jaren alle denkbare scenario’s onderzocht om de organisatie te versterken. Eerst in Nederland. Tevergeefs. Met de verzekeraars liepen gesprekken over bekostiging van innovaties op niets uit. Esther: “Zij kiezen steevast voor de laagste prijs. Zie de recente tender van VGZ, waarin prijs doorslaggevend is. Wij zijn geen prijsvechter: de toekomst van diagnostiek staat op de eerste plaats.”
Ook fuseren met een ziekenhuislaboratorium bleek geen begaanbare weg, vanwege de verschillende gerichtheid van de laboratoria en het belang dat Saltro hecht aan het behoud van zelfstandigheid en de eigen koers bepalen. Schaalvergroting door samengaan met andere laboratoriumorganisaties ketste af op het ontbreken van de gewenste match. Saltro heeft een uitgesproken eigen visie op diagnostiek en innovatie.
Gedeelde visie
Saltro is vervolgens in de zoektocht naar een mogelijke buitenlandse partner niet over één nacht ijs gegaan. Eerst formuleerde de raad van bestuur een aantal criteria waaraan de partner moest voldoen:
• Gedeelde visie op diagnostiek, gericht op innovatie, samenwerking met andere partijen en klantnabijheid.
• Oog en respect voor de belangen van de medewerkers en behoud van werkgelegenheid.
• Voldoende financiële middelen en omvang om het ideaal van integrale diagnostiek dichterbij te brengen.
Uiteindelijk kwam Unilabs als beste partner naar voren. Esther Talboom: “Vervolgens hebben we de managers, de medische staf, de ondernemingsraad en de raad van toezicht mee laten kijken en samen met hen voorwaarden geformuleerd, waaronder krachtenbundeling plaats zou kunnen vinden.”
De belangrijkste voorwaarden zijn: behoud van naam en locaties, zowel het hoofdkantoor in Utrecht als de regionale afnamelocaties, zodat de huisbezoeken uitgevoerd kunnen blijven worden. Ook de relaties met de samenwerkingspartners, waaronder huisartsen(groepen), instellingen en ziekenhuizen - essentieel voor de vernieuwing van de diagnostiek en de begeerde intensivering van de samenwerking tussen de eerste en tweede lijn - moeten intact blijven.
Unilabs is bereid aan alle voorwaarden te voldoen. De overname is dan ook geen ‘overgave’, benadrukt Talboom. De opschaling biedt vooral kansen. Een voorbeeld is de ontwikkeling van de technologie en ICT, nodig voor de vernieuwing van de diagnostiek. Deze zaken kunnen het best internationaal worden georganiseerd. De uitvoering daarentegen moet lokaal blijven, dichtbij de patiënt en de zorgverleners, vanwege het menselijk contact en de samenwerking met regionale partijen.
Talboom hierover: “Nederland heeft een prachtig zorgstelsel, met goede, dichtbij de patiënt georganiseerde huisartsenzorg en hoge standaarden. Nadelen zijn de enorme regeldichtheid en de versnippering van systemen en dataopslag. De bureaucratie en de versnippering bedreigen de samenwerking en de innovatiekracht.”
Synergievoordelen
Er blijven onzekerheden, erkent Talboom, zeker in een ingewikkelde branche als die waarin Saltro opereert. Maar zonder deze stap zou er naar de overtuiging van de raad van bestuur meer reden tot zorg zijn, dan mèt deze stap.
Op korte termijn verandert er volgens de bestuursvoorzitter van Saltro, voor medewerkers noch aanvragers en samenwerkingspartners. “We gaan natuurlijk wel zoeken naar synergievoordelen. Te beginnen met het verzilveren van de schaalgrootte van Unilabs, die de concurrentiepositie van de groepsleden aanzienlijk versterkt en waardoor flinke inkoopvoordelen kunnen worden gerealiseerd.”
Daarnaast liggen er kansen op het delen en uitwisselen van innovatieve concepten tussen de leden van de internationale laboratoriumfamilie. Als voorbeeld wijst Esther op de wens van Unilabs om het door Saltro ontwikkelde Uitslagenportaal en Directlab Europees ‘uit te rollen’. Saltro kan weer leren en profiteren van vernieuwingen bij andere labs van Unilabs, zoals digitalisering van radiologie en pathologie.
"Alles draait om de patiënt en om de medewerkers die de beste zorg leveren"
Talboom: “Alles draait om de patiënt en om de medewerkers die de beste zorg leveren. Daarin hebben we elkaar gevonden. De aandeelhouders staan er net zo in. Het gaat hen echt om de lange termijn. Anders zouden zij waarschijnlijk ook niet in ons land geïnvesteerd hebben. Het verdienmodel in de Nederlandse zorg is onaantrekkelijk met zijn hoge regeldichtheid en beperkte winstuitkeringen.”
