Duurzame invoering van zorgtechnologie is een van de pijlers van de Toekomstagenda Gehandicaptenzorg. Wat kunnen zorgorganisaties doen om nieuwe technologische innovaties structureel gefinancierd te krijgen? Hans Hendriks (NZa) en Johan Vesseur (Vilans) bespreken in ICT&health 6 de opties.
Als senior beleidsadviseur bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) is Hans Hendriks betrokken bij de beleidsregels voor financiering in de langdurige zorg. Zo ook met de bekostiging van innovatie in de gehandicaptenzorg.
De financiering in de hiermee samenhangende Wet langdurige zorg (Wlz) is volgens Hendriks niet zo’n ingewikkeld systeem. Iemand die gehandicaptenzorg nodig heeft, wordt geïndiceerd op zijn of haar zorgzwaarte en krijgt een bepaald zorgprofiel (ZZP) met bijbehorend bedrag toegekend. "Een zorgaanbieder moet een deel daarvan gebruiken om de zorglocaties mee te onderhouden en de faciliteiten mee op peil te houden. En je kan een deel ervan ook gebruiken om nieuwe technologieën te bekostigen.”
Innovatie-impuls en -route
Johan Vesseur begeleidt als senior adviseur bij kennisorganisatie Vilans zorgorganisaties bij het invoeren van vernieuwing. Vilans heeft samen met Academy het Dorp de afgelopen twee jaar in het programma ‘Innovatie-impuls gehandicaptenzorg’ met 27 zorgorganisaties gewerkt aan het versnellen en versterken van die invoering.
“De kennis die we hebben opgedaan vanuit het programma hebben we voor de hele sector beschikbaar gemaakt via de zogenoemde Innovatie-Route. In het vervolg van dit programma gaan we door met het vanzelfsprekend maken van de inzet van zorgtechnologie. Zodoende verzamelen we een heleboel geleerde lessen van wat je beter wel en beter niet kan doen bij het gaan gebruiken van zorgtechnologie in de gehandicaptenzorg.”
Een bekende valkuil is volgens Vesseur het denken vanuit de technologie en niet vanuit de behoefte van de cliënt. Voor structurele innovatie schaf je niet zomaar een systeem aan maar maak je eerst een zorgvuldige analyse van de organisatie. “Als je echt impactvol wilt versnellen, gaat het niet om kleine experimenten. Als je eenmaal in kaart hebt gebracht aan welke innovatie de cliënt behoefte heeft, ga je kijken of de hele organisatie klaar is voor de implementatie.”
Financiering innovatie
Volgens Hendriks kan 85 tot 90 procent van de aanbieders in de gehandicaptenzorg vanuit de ZZP-systematiek zelf innovatietrajecten bekostigen. “Als het goed is, houd je als organisatie ook geld over om reserves en bijvoorbeeld innovatiepotjes op te bouwen voor als je inderdaad dat nieuwe sensorensysteem gaat aanleggen. Dat komt dus uit de eigen bedrijfsvoering.”
Die 10 tot 15 procent van de organisaties die dat niet redden, hebben volgens Hendriks vaak te maken met context-gebonden situaties. Hun vastgoed is verouderd, men zit in een monumentaal pand, of de locaties liggen heel ver van elkaar verwijderd. “Deze partijen raad ik aan om bij het zorgkantoor aan te kloppen. En voor extra middelen kun je eventueel aanspraak maken op de zogeheten Transitiemiddelen die jaarlijks worden vrijgemaakt vanuit de overheid.”
Zowel Hendriks als Vesseur waarschuwen in ieder geval voor het in isolatie uitvoeren van kleine pilots met onbewezen technologieën. Hendriks: “Als je van de Transitiemiddelen gebruik wilt maken of op een andere manier vernieuwing wilt financieren, zorg dan dat je je investeringen kunt onderbouwen met een businesscase.”
Meer geld voor opschalen
Het kabinet besloot afgelopen juli om 138 miljoen euro tot 2027 beschikbaar te stellen voor het toekomstbestendig maken van de gehandicaptenzorg. Het gaat om de uitwerking van Toekomstagenda Zorg en het ondersteunen van mensen met een beperking. Twintig miljoen euro is bedoeld voor zorginnovatie en technologie. Een belangrijk deel daarvan gaat naar het implementeren en opschalen van technologie in zorgorganisaties.
Lees het hele interview met Hans Hendriks en Johan Vesseur in ICT&health 6, die op 16 december verschijnt.
