In het huidige zorgecosysteem is waardecreatie een ongrijpbaar fenomeen. Initiatieven die lokaal goed werken, worden vaak onvoldoende opgeschaald. Initiatieven die op grotere schaal beginnen, stranden juist in te veel complexiteit. Daarnaast heeft het systeem verkeerde prikkels: de partijen die de meeste waarde toevoegen gaan er in ons systeem soms op achteruit. Zeker voor nieuwe spelers in de gezondheidszorg kan ons huidige zorgecosysteem een ingewikkeld labyrint lijken, waar een andere taal wordt gesproken en een andere logica geldt.
Druk op financiën, op personeel
We besteden op dit moment in Nederland ongeveer 100 miljard euro per jaar aan zorg. Volgens het RIVM en andere bronnen groeit dit bedrag richting 174 miljard euro in 2040 (ruim 16% van het BBP). Ook zal de druk op het beschikbare personeel toenemen. Volgens de voorspellingen van het RIVM zal in 2040 ongeveer een kwart van de Nederlandse beroepsbevolking in de zorg moeten werken, terwijl er nu al een chronisch tekort aan zorgmedewerkers is.
De uitdaging is om die stijging van 74 miljard euro zorgkosten (grotendeels) te voorkomen. Dat kan door te investeren in preventie, met meer aandacht voor ‘gezondheid’ in plaats van ‘zorg’. Partijen buiten de traditionele zorgverleners, onder meer vanuit (food) retail, technologie en financial dienstverlening, spelen een rol op thema’s als preventie en welzijn via voeding en beweging, mentale gezondheid en financiële gezondheid. Ook zijn er kansen voor toetreders op het gebied van digitalisering en data.
Creatie en verdeling waarde
De te besparen 74 miljard euro (versus het ‘business as usual’-scenario) kan verdeeld worden tussen de Nederlandse burger, de overheid en partijen die gezondheidsoplossingen aanbieden. De waarde voor de burger is duidelijk: aanzienlijk minder hoge kosten en langer gezond zijn. De overheid houdt meer budget over voor andere maatschappelijke vraagstukken.
Voor andere spelers zijn de voordelen minder evident. Door financiële prikkels in het systeem lijken de nadelen vaak groter dan de voordelen. De stimuli van de overheid en verzekeraars liggen vaak nog verticaal gepositioneerd (binnen de eigen instelling of zorgsilo) terwijl een horizontaal model dat samenwerking stimuleert meer bij deze fase past. Voor nieuwe toetreders is de vraag in hoeverre zij rendement kunnen maken op investeringen in innovaties die leiden tot meer gezondheid.
Lees het volledige artikel in het online magazine of in de papieren editie van ICT&health 4. Hierin staat ook een concreet stappenplan dat toont wat partijen nu al kunnen doen om innovatie en waardecreatie te bevorderen.
Meer weten over waardecreatie en – verdeling in het Nederlandse gezondheidsecosysteem? Kijk hieronder naar een interview met Nicole Lentink.
Nicole Lentink is een director en Life Science Healthcare lead in de Monitor Deloitte Strategy & Business Design praktijk met 15 jaar ervaring in de farmaceutische industrie en het Nederlandse zorglandschap.
