Search
Close this search box.
Search

Geen juridische of politieke drempels voor medische dataregistratie in OK

Er zijn geen politieke of juridische belemmeringen om medische dataregistratie in te voeren voor kwaliteitsverbetering van operaties. Dat bleek afgelopen woensdag tijdens het congres OK Transparant in Amsterdam UMC-locatie AMC. Cultuurverandering om tegenstand tegen technologische ondersteuning van dergelijke verbetering voor meer patiëntveiligheid blijkt het grootste struikelblok te zijn. Emoties staan hier vaak tegenover argumenten.

In Nederland zijn het AMC, het Radboudumc en het UMCG al enige jaren aan het experimenteren met medische dataregistratie, waarbij een operatie in een debriefing nabesproken wordt. Het doel is om objectieve informatie toe te voegen en daarbij te leren van eventuele fouten zoals miscommunicatie. Het Nijmeegse Radboudumc beperkt zich momenteel tot audiovisuele opnames. Het AMC gebruikt een Black Box die ook andere medische data meeneemt.

Ministerie ondersteunt dataregistratie

Secretaris-generaal Erik Gerritsen gaf aan dat het ministerie het gebruik van dergelijke medische dataregistratie toejuicht. “Het is heel belangrijk om van fouten te leren. Falen moet je zien als de eerste stap in een leerproces.” Gerritsen ziet dat er vaak nog vrees is voor het melden van of toegeven van fouten uit vrees voor een afrekencultuur waarbij iemand ‘gepakt’ wordt na een fout. Zeker waar het gaat om levens, is leren van fouten echter een must. “Daarom hebben concepten zoals de Black Box de volle steun van het ministerie.”

Er werden tijdens het congres diverse voorbeelden gegeven van hoe de medische sector kan leren van de aanpak in de luchtvaart, waar openheid en leren van fouten een afrekencultuur al decennia geleden vervangen heeft. Volgens Marlies Schijven, chirurg in het AMC en initiatiefnemer van het gebruik van de van oorsprong Canadese Black Box, kan technologie vermijdbare sterfte verder terugdringen. “Het is dan ook goed dat deze innovatie breder gedragen wordt in Nederland, zoals in Nijmegen en Groningen.”

Vrees voor misbruik dataregistratie

Er is veel vrees voor het gebruik of misbruik van door een medische datarecorder opgeslagen gegevens. Vrees voor vervolging door toezichthouder IGJ bijvoorbeeld. Door patiënten en nabestaanden die na een medische fout een proces beginnen. Door de werkgever die de data wil gebruiken om een gemaakte fout af te straffen. Ook is er vrees voor privacy-problemen en het hacken van opgeslagen data.

Ian Leistikow van de IGJ benadrukte dat hoewel de toezichthouder behalve voor monitoring ook voor vervolging verantwoordelijk is, de nadruk ligt op het stimuleren van kwaliteitsverbetering. “Wanneer er nadrukkelijk sprake is van nalatigheid, kan er eventueel vervolging plaatsvinden, maar dat gebeurt nu ook al. Dat verandert niet wanneer er een medische datarecorder gebruikt wordt.”

Noodzaak van toestemming

Er was ook veel discussie over de noodzaak van uitdrukkelijke toestemming van patiënten en betrokken medewerkers voor het gebruik van medische datarecorders. In het Nijmeegse Radboudumc zorgde weerstand op dit punt voor het tijdelijk stopzetten van het experiment – inmiddels weer met nieuwe energie herstart. In het kielzog van Leistikow stelde Johan Legemaate, onder meer hoogleraar gezondheidsrecht, dat de huidige wetgeving geen juridische drempels opwerpt. Ook privacywet AVG doet dit niet.

Legemaate gaf aan dat wetgeving zoals op het gebied van kwaliteitsverbetering toestaat dat herleidbare gegevens met impliciete toestemming gebruikt mogen worden, mits er afdoende informatie gegeven wordt dat dit gebeurt. “Dat is ook heel goed toepasbaar op dataregistratie in de OK.”

Legemaate vindt het wel van groot belang dat ‘blame free’ rapporteren goed geborgd wordt, zodat het voor zorgprofessionals duidelijk is dat zij niets hoeven te vrezen wanneer zij fouten rapporteren of wanneer hun werk geregistreerd wordt. “Alleen moet beleid hier niet op afgestemd worden. Je kunt niet alle risico’s afdekken. Beleid moet niet gemaakt worden op die ene uitzondering.”

 

Openingsmanifestatie van de e-healthweek 2019
Meer weten over hoe, waarmee en met wie de zorg haar toekomst implementeert? Bezoek dan op 21 januari 2019 de jaarlijkse ICT&health Openingsmanifestatie van de e-healthweek. Entreekaarten zijn gratis, dus wacht niet en 
meld u snel aan want op is op!

Martijn Kregting

ICT&health World Conference 2024

Ervaar de toekomst van de gezondheidszorg tijdens de ICT&health World Conference van 14-16 mei 2024! Claim alvast jouw ticket en dompel je onder in baanbrekende technologieën en innovatieve oplossingen. Ga in gesprek met collega-experts en verken de kracht van wereldwijde samenwerkingen.

Deel dit artikel!

Lees ook
AI
Hoe AI urologische problemen bij baby’s voorspelt
acute zorg
Zorgsector pleit in kamerbrief voor betere databeschikbaarheid
Datalek Zuyderland
Datalek bij Zuyderland Medisch Centrum
verpleegkundige
1 op 5 zorgmedewerkers wil zonder ICT werken  
Parkinson Punt Zuyd
Website Parkinson Punt Zuyd gelanceerd
Narcolepsie
Nieuwe app voor brede behandelaanpak narcolepsie
Zorgorganisatie ZuidOostZorg pioniert in haar verpleegklinieken ondertussen al volop met de inzet van Medido medicijndispensers.
Verpleegklinieken pionieren succesvol met medicijndispensers
AI-opleiding
AI-opleiding voor medewerkers ETZ
zelfherstel
Zebravis onderzoek werpt nieuw licht op behandeling blindheid
Transparantie zorg
Politiek eist meer transparantie over kwaliteit van zorg
Volg jij ons al?