Daarnaast gaat de medische wereld nu nog uit van één model: de patiënt komt naar ons. “Maar we staan voor wat ik het Copernicus-moment noem: Copernicus toonde aan dat de zon niet om de aarde draait, maar andersom. Dat gaat ook in de zorg gebeuren. In plaats van dat de patiënt om de zorgverlener draait, gaat de zorgprofessional dankzij de inzet van technologie om de patiënt heen draaien, al dan niet virtueel. Dat is een omslagmoment.”
Daarbij komt dat de patiënt/burger zoveel gezondheidsdata zelf gaat verzamelen – via horloges, telefoons en sensoren – dat hij meer data heeft dan de zorgprofessional, stelt Engelen. “Wij gaan als zorgverleners een abonnement nemen op de data van de patiënt. Dat is een paradigma-verschuiving, waaraan ik geprobeerd heb mijn steentje bij te dragen.”
Einde eerste fase innovatie
De zorgsector staat voor wat betreft innovatie ter ondersteuning van de benodigde zorgtransitie aan het einde van de eerste fase, meent Engelen, die van de bewustwording. Daarna volgt uitproberen op kleine schaal en borgen ervan, met als derde fase het opschalen. “We staan nu aan het einde van die bewustwordingsfase. Vandaar de ondertitel van mijn boek Augmented health(care): ‘The end of the beginning’.”
Volgens Engelen is het nu de uitdaging om snelheid te maken, om te voorkomen dat anderen het eerder gaan doen en de zorg te maken krijgt met een Uber-effect. “Baanbrekende veranderingen in de zorg komen niet vanuit de zorg zelf, maar van de zijkant”, stelt Engelen, nu nog directeur van het Radboudumc REshape Center. Dat adagium geldt volgens hem voor de meeste sectoren. “De verandering in de taxiwereld kwam niet van taxibedrijven, maar van links: van Uber. De hotelsector is veranderd door booking.com en de muziekindustrie door Apple.”
Data patiënt mag niet verkocht worden
Toch is Engelen niet tegen verandering wanneer die komt van partijen zoals de Apples en Amazons van deze wereld. “Ik werk graag met ze samen. Dan kun je mooie dingen voor elkaar krijgen. Natuurlijk moet er wel een aantal randvoorwaarden geregeld worden: data moet veilig zijn en niet verkocht worden, bedrijven mogen best wat winst maken, maar niet over de rug van de patiënt en we moeten ervoor zorgen dat de patiënt en zorgprofessional erbij betrokken zijn.”
Lucien Engelen is oprichter en directeur van het Radboudumc REshape Center en voormalig voorzitter van de Redactieraad van ICT&health. Vanaf januari 2019 verruilt hij zijn huidige functie voor die van Edge Fellow bij Deloitte’s Center for the Edge.
