Van de totale wereldbevolking is ongeveer een kwart Mycobacterium tuberculosis (Mtb). Het leeuwendeel van die besmettingen betreft zogenoemde latente tuberculose. Die ontwikkelt zich, mede dankzij immuunreacties van de gastheer, jaarlijks bij ongeveer tien miljoen besmette personen tot de acute vorm, met ca. 1,5 miljoen dodelijke slachtoffers als gevolg. Daarmee is Mtb nog altijd een van de tien belangrijkste doodsoorzaken ter wereld. Daarmee is het belang voor niet alleen een goede behandeling, maar ook een snellere diagnose, meer dan aangetoond.
Verouderde behandeling tuberculose
Daarbij komt dat de huidige, relatief ‘ouderwetse’ antibiotica therapie voor de bestrijding van tuberculose duurt te lang. Dat vergroot het risico op de ontwikkeling van resistente ziekteverwekkers. Binnen het interdisciplinair Tuberculose Consortium (LiTBC) werken onderzoekers van vier Leidse instituten – het IBL (Instituut Biologie Leiden), LACDR (Leiden Academic Center for Drug Research), LIC (Leids Instituut voor Chemie) en LUMC (Leids Universitair Medisch Centrum)- nu aan een oplossing voor dit probleem.
Patiënten met acute tuberculose krijgen doorgaans een van vier mogelijke antibiotica voorgeschreven. Betreft het een vorm van tuberculose die gevoelig is voor medicijnen, dan duurt zo’n antibioticakuur zes tot negen maanden. Echter, in het geval dat iemand de diagnose krijgt dat hij of zij besmet is met multiresistente tuberculose, dan kan het aantal geneesmiddelen oplopen tot zes en de duur van de kuur zelfs tot twee jaar.
Een dergelijke lange behandeling heeft, naast het risico op resistente ziekteverwekkers, ook gevolgen voor de therapietrouw van patiënten. Nu zijn daar ook wel hulpmiddelen voor, zoals een speciaal, slim, pillenpotje om de therapietrouw te verbeteren, maar een structurele oplossing heeft uiteraard veel meer waarde.
Sneltest en sterkere antibiotica
Het interdisciplinair Tuberculose Consortium streeft ernaar de zelfverdedigingsmechanismen van ons lichaam te verbeteren en een beter inzicht te krijgen in de immuunreacties die optreden bij tuberculose. Dat moet er toe leiden dat patiënten in de toekomst minder zware behandelingen hoeven te ondergaan.
Een van de mogelijke oplossingen waar aan gedacht wordt, is de ontwikkeling van een sneltest voor een snellere, of vroegtijdige, diagnose van de ziekte. Een sneltest zoals wij die inmiddels allemaal wel al kennen voor het vaststellen van een coronabesmetting. Daarnaast willen de onderzoekers zich ook richten op het ontwikkelen van sterkere antibiotica met minder bijwerkingen en nanomedicijnen.
