Vanaf juli 2020 zijn alle ziekenhuizen in Nederland – evenals elke zorgaanbieder – verplicht om mensen digitaal inzage te geven in hun medische gegevens. Dan gaat het tweede deel van de wet in werking die de rechten van mensen op dergelijke inzage regelt. De afgelopen jaren heeft de overheid voor veel zorgsectoren – recent nog de geboortezorg – subsidieregelingen en programma’s opgezet om de benodigde digitalisering en standaardisatie te stimuleren. Per 2021 zal dit ook wettelijk af te dwingen zijn. Van de 13 ziekenhuizen die nog geen online inzage bieden, geeft een deel op hun website aan dat ze binnenkort een patiëntportaal lanceren.
E-health en standaardeninstituut Nictiz geeft al meerdere jaren (zoals in 2018 en 2017) een update in het vroeg najaar van de vorderingen van ziekenhuizen op het gebied van openstellen van digitale patiënt- en medicatiegegevens. Dat overzicht is terug te vinden op hoeonlineisjouwziekenhuis.nl. Online inzage moet patiënten meer inzicht in hun gezondheid, omdat ze over hun eigen patiëntgegevens, zoals uitslagen van bloedonderzoek, beschikken. Meer inzicht, vanaf 2020 te verkrijgen via een eigen persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO, via een app of online) moet leiden tot meer eigen regie en betere gezamenlijke behandelbeslissingen, zo is de ambitie van het ministerie van VWS.
Medicatie
Bij 44 van de 60 portalen kunnen patiënten nu hun medicatieoverzicht inzien. Patiënten kunnen wijzigingen op hun medicatieoverzicht bij 9 ziekenhuizen online aanvragen. Dit aantal is gelijk gebleven ten opzichte van 2018.
Patiënten kunnen wel vaker herhaalrecepten aanvragen. Dit kan al bij ruim een kwart van de ziekenhuizen met een patiëntportaal.
Onderzoeksresultaten
Vrijwel alle ziekenhuizen met een portaal bieden inzicht in onderzoeks-en laboratoriumresultaten, zoals bloedonderzoek. Dit geldt voor 59 van de 60 patiëntportalen.
52 ziekenhuizen bieden inzage in verslagen van beeldvormend onderzoek en radiologie inzien. Geen enkel ziekenhuis biedt inzage in röntgenfoto’s en MRI-scans aan. Vorig jaar kon dit nog bij vier ziekenhuizen, zo merkt Nictiz op, zonder dit overigens te duiden.
Toegang & veiligheid
Nictiz onderstreept het belang dat patiënten kunnen vertrouwen op veiligheid en betrouwbaarheid van hun gegevens. Alle 60 ziekenhuizen met een portaal maken gebruik van zogeheten ‘twee factor’ authenticatie. 50 ziekenhuizen hebben hierbij gekozen voor DigiD met sms. Sinds vorig jaar heeft een aantal ziekenhuizen hun inlogmethode geüpgraded van één naar twee factor-authenticatie.
In het kader van de komst van de Wet Digitale Overheid zal er komend jaar gestreefd worden naar een inlogniveau van minimaal ‘Substantieel’. Dit houdt in dat patiënten een éénmalige ID-check van hun paspoort, rijbewijs of identiteitskaart toevoegen. Hiermee wordt een hogere mate van betrouwbaarheid bereikt dan het huidige DigiD.
Bij iets meer dan 60 procent van de ziekenhuizen kunnen kinderen onder de 16 jaar zelf toegang krijgen. Ten opzichte van 2018 is dit een toename van meer dan 10 procent. Zo voerde het Doetinchemse Slingeland ziekenhuis dit afgelopen februari door.
Patiëntportaal en VIPP
Inzage in medische gegevens via patiëntportalen gekoppeld aan EPD’s, is de afgelopen jaren gefaciliteerd via het VIPP-programma, een digitaal stimuleringsprogramma voor ziekenhuizen dat inmiddels voor een aantal sectoren navolging heeft gekregen (zoals Care, eerstelijnszorg, GGZ). Het VIPP-programma en ziekenhuiskoepel NVZ vatten dit samen onder de noemer ‘duppen’: het nieuwe werkwoord voor digitale uitwisseling tussen patiënt en professional. In heel 2018 werd 2 miljoen maal gedupt (informatie opgevraagd via het patiëntportaal), in het tweede kwartaal van 2019 was dit al één miljoen maal.
Het doel van VIPP is de patiënt online inzage te geven in de eigen medische gegevens, waardoor hij meer invloed krijgt op zijn eigen zorg. Het idee is dat goed geïnformeerde patiënten zich beter voorbereiden op gesprekken met hun arts waardoor de zorg patiëntgerichter wordt.
