Een kritische marktverkenning van ACM is op verzoek van een EPD-leverancier door een voorzieningenrechter geblokkeerd. De verkenning ging onder meer over het feit dat er slechts een beperkt aantal aanbieders van ziekenhuisinformatiesystemen en EPD zijn, toetreding tot de markt moeilijk is en gegevensuitwisseling tussen systemen van verschillende aanbieders niet altijd goed lukt. Dit valt te lezen in de managementsamenvatting van de verkenning die wel openbaar blijft.
Onderzoekers KPMG
De voorzieningenrechter heeft het blokkeringsverzoek van de leverancier gedeeltelijk toegewezen, schrijft de ACM. In het rapport van KPMG verhalen onderzoekers over belemmeringen die ziekenhuizen ervaren bij het uitwisselen van elektronische gegevens tussen de verschillende EPD's. De rechtbank oordeelde eerder dat de ACM wel aan zijn verplichting tot zorgvuldigheid had voldaan en vond de eis om de publicatie te stoppen onevenredig. De rechter heeft meer tijd nodig voor een definitief oordeel en tot dan mag ACM alleen de managementsamenvatting publiceren.
EPD en vendor lock-in
De toezichthouder ACM constateerde al vorig jaar juni dat ziekenhuizen vaak ‘klemvast’ zitten aan hun leverancier van zorginformatiesystemen. Deze vendor lock-in kan een gevolg zijn van het gedrag van de leverancier, of van afspraken tussen leverancier en zorginstellingen of andere leveranciers. Een leveranciersklem bij een ZIS of EPD's kan leiden tot negatieve gevolgen voor de prijs, kwaliteit en innovatie van ICT-systemen en applicaties in de zorg én uiteindelijk ook de kwaliteit van zorg.
Vraag- en aanbodzijde ZIS en EPD
In een recente blog getiteld ‘Pas op voor het Barbara Streisand effect’ zegt dr. Michiel Tebbes er het volgende over: “In 2020 deed KPMG voor de Autoriteit Consument en Markt (ACM) een marktverkenning over de vraag- en aanbodzijde van ZIS/EPD systemen en digitale gegevensuitwisseling in de ziekenhuissector. In dit rapport werd onder andere gesproken over gevolgen van een geconcentreerde markt, de mogelijkheid tot toetreden op de EPD-markt van nieuwe bedrijven, mogelijke verdor lock-in en nog veel meer. Dit alles ondersteund door ervaringen van klanten. Dit is natuurlijk niet fijn als je EPD’s maakt. En zeker niet als je in de publicatie met naam en toenaam genoemd wordt. Het gevolg is dat er nu een run ontstaat op de managementsamenvatting die wel gepubliceerd mag worden.”
Wat staat in de managementsamenvatting?
In de openbare managementsamenvatting staat dat partijen belemmeringen ervaren voor gegevensuitwisseling tussen systemen van verschillende aanbieders. Er zijn slechts enkele spelers op de markt die zodoende op een oligopolie lijkt. Toetreden voor nieuwe leveranciers is moeilijk vanwege uitgebreide wet- en regelgeving en codestelsels. Ziekenhuizen blijven meestal trouw aan hun leveranciers omdat zo'n systeem complex verweven is in de organisatie en het kostbaar is om over te stappen op een ander systeem. In de tussenstand van de marktverkenning uit december 2021, adviseert de ACM daarom dat ziekenhuizen meer zouden kunnen samenwerken voor de inkoop van nieuwe modules of de inkoop van aanvullende of doorontwikkelde ICT-producten en –diensten of de inkoop van een nieuw ZIS/EPD-systeem.
