De meeste ontheemden met psychische stoornissen in lage- en middeninkomenslanden krijgen geen effectieve zorg en hun toegang tot zorg is verslechterd tijdens de coronapandemie. Digitale interventies in de geestelijke gezondheidszorg zijn echter schaalbaar wanneer de digitale toegang adequaat is, en kunnen ook op afstand (zoals tijdens een pandemie) veilig worden aangeboden, aldus een artikel op de website van de VU.
Effectiviteit digitale interventies
De onderzoeksgroep heeft met dit uitgangspunt bestudeerd of en in hoeverre een nieuwe door de WHO geleide digitale interventie voor geestelijke gezondheidszorg effectief was in het verminderen van depressie onder ontheemden in Libanon. Het gaat om de toepassing Step-by-Step, waarbij deelnemers werden ondersteund door een niet-gespecialiseerde helper.
Volgens VU-hoogleraar Cuijpers is depressie een groot probleem voor de volksgezondheid, nog verergerd door de coronacrisis. De depressiecijfers bij mensen die gedwongen gevlucht zijn, zijn nog hoger. Bij Syrische vluchtelingen in Libanon zou het om zo’n 22 procent van de groep gaan. Een reeks factoren ligt hieraan ten grondslag. Daaronder het ontheemd zijn zelf, gebrek aan voedsel en onderdak en hun vaak onduidelijke toekomst. Hierbij komen gevaren zoals fysiek en seksueel misbruik, onvervulde basisbehoeften, taalbarrières, onzekerheid over de toekomst, sociaal isolement en discriminatie.
Effectieve behandeling van depressie is echter nauwelijks beschikbaar voor deze groep mensen, stelt Cuijpers. Daarom kunnen digitale behandelingen voor geestelijke gezondheid een haalbare oplossing zijn voor vluchtelingen die lijden aan depressie. De begeleide stap-voor-stap behandeling van de WHO die is onderzocht, moet volgens de hoogleraar ook beschikbaar worden gesteld aan vluchtelingen die digitale toegang hebben, zoals via een mobiele telefoon.
Effecten houden langer aan
De onderzoekers hebben willekeurig 569 ontheemden toegewezen aan de digitale tool of aan een controlegroep die alleen de gebruikelijke zorg ontving. Zij ontdekten dat mensen die de digitale tool ontvingen veel minder depressief waren na de interventie dan de mensen die alleen de gebruikelijke zorg kregen. ‘We vonden ook belangrijke en statistisch significante effecten op angst, verminderd functioneren, posttraumatische stress en welzijn’, schrijven de onderzoekers. De meeste effecten hielden drie maanden na de interventie aan.
De conclusies van de studie zijn:
- Een geleide, digitale interventie is effectief in het verminderen van depressie bij ontheemden in Libanon.
- De onderzochte interventie kan een belangrijk hulpmiddel zijn om depressie te verminderen bij ontheemden die digitale toegang hebben.
- De bevindingen moeten wel met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd vanwege het grote aantal deelnemers dat stopte met het onderzoek.
De resultaten zijn gepubliceerd in Plos Medicine.
