Voor het elektronisch delen van medische gegevens is vaak toestemming van de patiënt nodig. Het bijhouden van die toestemmingskeuzes gebeurt nu op veel verschillende manieren en plaatsen, op allerlei manieren en regelmatig handmatig. De patiënt heeft zo geen regie en geen goed overzicht over de eigen toestemmingskeuzes. Mitz moet dit veranderen.
Het platform moet iedereen de mogelijkheid bieden om zijn of haar toestemmingen in het kader van zorg op één plek vast te leggen en te beheren. Dankzij de voorziening kunnen burgers eenvoudig aangeven met wie welke medische gegevens gedeeld mogen worden. In de online toestemmingsvoorziening kunnen zij zien welke toestemmingen zijn vastgelegd en wie de toestemmingen heeft geraadpleegd. Zorgaanbieders weten of zij toestemming hebben voor het delen van bepaalde medische informatie, of niet. Begin 2020 was er een eerste pilot met Mitz, eind dat jaar is de online toestemmingsvoorziening op basis van een openbare consultatie nog aangepast.
Mitz klaar voor livegang
VZVZ stelt dat Mitz klaar is voor de uitrol in de praktijk. Samen met (de koepels) van de zorgaanbieders worden nu de eerste stappen voor de uitrol gezet. Op MijnMitz regelen burgers straks zelf hun toestemming voor de uitwisseling van medische gegevens. Op Mitz-toestemming kunnen zorgaanbieders en ICT-leveranciers binnenkort terecht voor alle informatie die zij nodig hebben om op Mitz aan te sluiten.
Als leveranciers van zowel uitwisselingssystemen als elektronische patiëntendossiers de toepassing gaan implementeren, kunnen zorgverleners eenvoudig de toestemmingen van patiënten controleren. Mitz is daardoor een eenvoudig, efficiënt en kosteneffectief hulpmiddel voor de zorg, aldus VZVZ.
Toestemming geven complex
Het eenvoudig regelen van toestemming geven, bleek de afgelopen jaren erg complex. In 2019 stelde toenmalig minister Bruins (Medische Zorg) de invoering van nieuwe privacyregels in de zorg voorlopig uit vanwege problemen op het gebied van toestemming voor (her)gebruik van gegevens. Het betrof regels die voortvloeiden uit de invoering van het eerste deel van de Wet cliëntenrechten bij elektronische verwerking van gegevens in 2017. De gespecificeerde toestemming voor inzage in medische gegevens zou volgens het Adviescollege Toetsing Regeldruk in de praktijk onwerkbaar zijn en zelfs tot levensgevaarlijke situaties voor patiënten kunnen leiden.
In de wet ‘cliëntenrechten’ werd onder meer gesteld dat patiënten één keer toestemming gaven voor uitwisseling van ál hun gegevens. De Tweede Kamer vond dat dit uit privacyoverwegingen anders moest. Het gevolg: een wetsartikel waardoor patiënten gespecificeerde toestemming konden geven om te bepalen welke gegevens met wie en waarvoor gedeeld mochten worden.
Eind 2018 bleek dat, als het wetsartikel strikt toegepast zou worden, patiënten 160 toestemmingsvinkjes moeten zetten. Bruins vroeg het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) vervolgens te onderzoeken of een aangepast, praktischer alternatief met 28 toestemmingsmogelijkheden wel werkbaar is. Het college stelde in oktober 2019 dat dit niet het geval was. Niet alleen is het aantal keuzemogelijkheden nog te groot, het wetsartikel zou juridisch niet meer houdbaar zijn.
Kwetsbare groepen
Onder meer de Patiëntenfederatie pleit al jaren voor het goed en snel regelen van (online) toestemming geven. Het huidige systeem, aldus Marcel Heldoorn van de federatie eind 2021 tegenover de Tweede Kamer, beschermt vooral mensen die zichzelf kunnen redden en laat kwetsbare groepen in de kou staan.
