In Nederland moeten dagelijks zo’n 400.000 mensen geholpen worden met het aan- en uittrekken van steunkousen. Belastende handelingen voor zowel cliënt als zorgverlener. Voor het aantrekken van de steunkousen waren eerder al oplossingen zoals de Doff n’Donner ontwikkeld. Met de HelpSoq, waarmee door bedenker Harpert Wouters vorig jaar de Zorg Innovatie Prijs in de wacht werd gesleept, komen nieuwe mogelijkheden binnen handbereik.
De HelpSoq is een eenvoudig apparaatje waarmee door de verpleegkundige de steunkous over een paar wieltjes wordt gelegd. Daarna kan de kous moeiteloos op een ring worden samengevouwen. Vervolgens kan de verpleegkundige de ring zonder enige inspanning over het been van de patiënt leggen om de kous aan te brengen. In minder dan twee minuten zijn beide benen op die manier van een steunkous voorzien.
“Bij de Doff n’Donner moest de zorgmedewerker nog wat tegendruk geven. Dat is fysiek belastend, ook omdat men dat in een minder comfortabele houding moest doen. Bij de HelpSoq is dit niet het geval. Ook voor de cliënt is het veel prettiger omdat er niet aan de benen gesjord hoeft te worden”, meent Jan-Kees van Wijnen, bestuurder bij zorginstelling tanteLouise.
Duurzame oplossing
Het idee om tot de ontwikkeling van de HelpSoq te komen, ontstond bij Wouters toen hij bij zijn eigen vader zag hoe belastend het voor hem én de zorgmedewerker was om de steunkousen aan te trekken.
“Ik ben daartoe gaan samenwerken met een aantal partijen, zoals NPK Design in Leiden, om met hun productontwerpers tot een prototype te komen dat we met een 3D-printer hebben ontwikkeld”, vertelt Wouters. “Daarna heeft VDL Parree het produceren voor zijn rekening genomen en wordt de HelpSoq vervolgens in elkaar gezet door gemotiveerde medewerkers van het bedrijf Senzer in Helmond dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt begeleidt tot volwaardige arbeidsparticipatie. We wilden per se dat de productie in Nederland zou plaatsvinden. Vanaf het begin hebben we ons ten doel gesteld dat de HelpSoq er fraai uit zou zien, maar ook eenvoudig te repareren zou zijn, met eenvoudig vervangbare onderdelen, zodat hij lang meegaat.”
Er moet geen handleiding nodig zijn om de HelpSoq te gebruiken
Nog mooier zou het volgens Van Wijnen zijn wanneer de cliënt met behulp van de HelpSoq zelf zijn of haar steunkousen aan kon trekken. “Veel ouderen kunnen niet met hun handen bij hun voeten komen. Een verlengde armconstructie kan daarbij uitkomst bieden. Dat zou voor de thuiszorg, waar men dagelijks mensen moeten helpen om steunkousen aan te krijgen, een enorme werkverlichting betekenen. Als 80- tot 90 procent van de cliënten dit zelf kan, zijn zorgmedewerkers weer beschikbaar voor andere werkzaamheden. Zeker in tijden waarin de druk op de zorg groot is, betekent dat een enorme arbeidsbesparing in de thuiszorg en verpleeghuizen.”
Verlengde armconstructie
Aan die verlengde armconstructie is inmiddels gewerkt. Wouters heeft een eerste prototype daarvan onlangs gedemonstreerd zodat zorginstelling tanteLouise kon zien wat deze oplossing in de praktijk te bieden heeft.
Wouters: “Zowel de mensen die door de thuiszorg worden geholpen met het aantrekken van hun steunkousen als de cliënten in de verzorgingshuizen, zijn er zeer mee gebaat dat zij het voortaan zelf zouden kunnen doen. Alleen al de zorgmedewerkers in de verzorgingshuizen die iedere dag een hele afdeling moeten helpen, zijn er mee geholpen omdat zij vaak last en pijn krijgen van hun armen en schouders, vergelijkbaar met een tennisarm, omdat zij veel kracht moeten zetten wanneer zij zonder hulpmiddel kousen aan moeten trekken. Hierdoor ontstaat er het nodige ziekteverzuim. Zitten ze eenmaal ziek thuis, dan kunnen ze dankzij de HelpSoq sneller re-integreren, hetgeen het nijpende personeelstekort in de zorg verder kan helpen terugdringen. Voor cliënten creëer je daarmee bovendien meer zelfredzaamheid, zodat mensen meer regie kunnen houden over hun dagelijks leven.”
Bevindingen
Zowel Van Wijnen als Carmen Platschorre, innovatieadviseur en verpleegkundige (alsmede een ergotherapeut van tanteLouise) waren bij de demonstratie die Wouters gaf aanwezig. “We waren allebei zeer enthousiast over het prototype”, vertelt Platschorre. “Als de HelpSoq op termijn hiermee ingezet kan worden, zal dat van heel veel meerwaarde zijn voor de cliëntengroep in de thuissituatie. Wel zagen we nog wel wat kleine puntjes waarop verbetering mogelijk is. Een voorbeeld is de lengte van de verlengde armconstructie.”
Wouters is blij met deze feedback. “We willen zoveel mogelijk feedback van gebruikers krijgen. Zelf hebben we natuurlijk ook al nagedacht over de lengte die we aan de HelpSoq moeten geven en zijn we aan het kijken of er verschillende varianten moeten komen of dat we kiezen voor een uitschuifbaar systeem. Het belangrijkste blijft dat de gebruiker zo min mogelijk kracht hoeft te zetten”, gaat Wouters verder. “Daarnaast moet het gebruik zo eenvoudig mogelijk blijven zodat je er geen handleiding voor nodig hebt om te weten hoe de HelpSoq gebruikt moet worden.”
Uittrekken
Van Wijnen en Platschorre kijken nu al uit naar het moment waarop cliënten de oplossing ook kunnen gebruiken om hun steunkousen uit te trekken. “Dat zou betekenen dat de thuiszorg zowel voor het aantrekken als het uittrekken van de steunkousen niet meer langs hoeft te komen”, stelt Platschorre. “De cliënt kan daarmee volledig zelfredzaam zijn. Nu nog zitten we in een fase waarin zowel de HelpSoq als de Doff n’Donner naast elkaar worden gebruikt. Dat is op den duur natuurlijk minder wenselijk en zal ook overbodig worden.”
Wouters geeft aan dat het vervolmaken van de huidige HelpSoq zoals die dient voor het aantrekken van de steunkousen, op dit moment prioriteit heeft. Er wordt echter al nagedacht over dusdanige aanpassingen dat ook het uittrekken van de steunkousen mogelijk zal zijn. “Maar dan moet het geen ‘Zwitsers zakmes’ worden, waarbij zowel het mes, als de schaar en de schroevendraaier net niet bieden wat je daadwerkelijk nodig hebt. Alle middelen om kousen uit te trekken, vereisen een soort lenigheid van een cliënt en een soort kracht om de kous weg te duwen.”
De praktijk laat volgens Wouters zien dat cliënten er vooral bij gebaat zijn om in de ochtend zo snel mogelijk hun steunkousen aan kunnen trekken. “Wie wakker wordt, wil niet te lang hoeven wachten. Dan is het fijn als ze zelf het moment kunnen kiezen waarop ze de kousen aan kunnen trekken. Zoals cliënten nu al heel blij zijn dat ze de kousen na het douchen zelfs over hun vochtige benen kunnen aantrekken. Men wacht liever ’s avonds wat langer dan in de ochtenduren.”
Toekomst
Het laat zich raden dat er vanuit het buitenland al de nodige belangstelling is voor de HelpSoq, schetst Wouters. “Toch hebben we ons zelf de opdracht gegeven om ons de komende anderhalf jaar uitsluitend te richten op de Nederlandse markt. We willen er voor zorgen dat we eerst onze eigen thuismarkt goed kunnen bedienen voor we allerlei buitenlandse ‘avonturen’ aangaan. We zijn nu echt een startup aan het worden en onze investeerders geven ons alle ruimte die we nodig hebben om tot een perfect eindproduct te komen. Zij zijn zich er van bewust dat daar in de zwaar belaste zorg veel belangen mee worden gediend.”
