Search
Close this search box.
Search

Visiegedreven en holistisch zorgprofessionals ruimte bieden

Om de zorg in de toekomst voor iedereen beschikbaar te houden, mét behoud van kwaliteit, moeten we die zorg anders organiseren. Enerzijds betekent dit letterlijk anders organiseren (sociale innovatie), anderzijds biedt technologie (technologische innovatie) mogelijkheden om cliënten, mantelzorgers en zorgprofessionals maximaal te ontzorgen. ZorgSpectrum is met Zorgkantoor Zilveren Kruis en collega-zorgorganisatie Vecht&Ijssel een fieldlab gestart om al lerend te experimenteren met hoe de zorg van de toekomst er in het verpleeghuis uit ziet. Anders kijken, denken en handelen, daagt alle betrokkenen uit hiervan te leren en te verbeteren.

In dit eerste deel van een tweeluik bespreken we onze aanpak en zoektocht naar een nieuwe balans tussen ‘loslaten én anders vasthouden’ en opgedane inzichten.

ANDERS KIJKEN: WHAT MATTERS TO YOU – MENS IN ZIJN GEHEEL
Leiderschapsgoeroe en auteur Simon Sinek noemt het ‘It starts with Why’. In de ziekenhuiswereld heet het ‘What matters to you’. Binnen ZorgSpectrum zijn wij gestart met het definiëren van het antwoord op de vragen ‘Hoe wil jij oud worden?’ en ’Wie zorgt er straks voor mij?’. Bij aanvang van het fieldlab zijn we vanuit die toekomstdroom begonnen met nadenken over de vraag ‘wat kunnen we gegeven de toekomstige uitdagingen NU anders doen.

In alle scenario’s en met alle stakeholders – zoals cliënten, mantelzorgers, zorgprofessionals en behandelaren – kwam naar voren dat de mens in centraal moet staan. In deze holistische kijkwijze bedoelen we de mens met al diens talenten, behoeften, wensen, gewoonten, ervaringen en belevingen.

Vanuit cliëntperspectief betekent dit persoonsgerichte zorg waarbij de mens (in plaats van de beperking of ziekte) centraal staat, zodat we hen een betekenisvol leven kunnen bieden. Dit wordt gedaan met het netwerk waarmee de bewoners hun leven hebben beleefd. Daar waar mogelijk, wordt de zorg ondersteund door technologie.

Zo zijn de werkingsprincipes D.N.A. ontstaan: Digitaal, Netwerk en Aandacht. De andere manier van werken (sociale en technologische innovatie) biedt zorgprofessionals ruimte om met aandacht voor cliënten en oog voor de behoefte, samen met hun netwerk en met ondersteuning van digitale mogelijkheden, de cliënt ​altijd centraal te stellen​.

De mens in zijn geheel zien, is ook toepasbaar op de zorgprofessional. Iedere zorgprofessional of vrijwilliger werkt in de zorg om iets te betekenen voor een ander. Al deze professionals hebben hun eigen competenties: diverse soorten kennis, vaardigheden, attituden en talenten. Door anders te kijken naar een zorgprofessional en het benodigde werk om cliënten een betekenisvol leven te kunnen blijven bieden, ontstond bij ZorgSpectrum de vraag hoe we onze zorgprofessionals vanuit een bredere perspectief willen werven en inzetten.

Laten we eerlijk zijn, het is zoeken naar een nieuwe balans tussen loslaten (van wat we deden) en anders vasthouden. Hier hebben we geen eenduidig antwoord op, wel zien we het als een relevante vraag bij het kijken naar arbeidsmarktvraagstukken. De praktische vraag die bij ons ontstond was: gaan we werven en mensen selecteren op basis van de klassieke functies, ervaringen en ervaringsjaren óf via een meer holistische kijkwijze. We kozen voor het laatste!

ANDERS DENKEN: HOLISTISCH
Binnen het Verpleeghuis van de toekomst vroegen we ons af hoe we de zorg idealiter organiseren als alle bestaande patronen en structuren er niet waren. De afgelopen jaren kregen verpleegkundigen en verzorgenden er veel taken en verantwoordelijkheden bij, ontstaan uit taakverschuivingen , verdere doorontwikkeling van het vak en administratie . De reden waarvoor de zorgprofessionals voor de zorg hebben gekozen, wordt door de opeenstapeling van taken en verantwoordelijkheden steeds minder zichtbaar.

In onze zoektocht bekeken we eerst hoe we de directe zorgtijd konden verhogen en alle ‘niet-zorgtijd’ konden reduceren. Dit gedachtengoed hebben we vastgehouden, maar de manier waarop (lean organiseren) hebben we losgelaten. Want al snel concludeerden we dat we ook holistisch naar de zorgprofessional en daarmee naar de arbeidsmarktvraagstukken kunnen kijken. We weten vanuit de verschillende ervaringshoeken dat zorgprofessionals meer wíllen en kúnnen bijdragen aan hun eigen missie en vanuit hun intrinsieke motivatie.

De vraag die hierbij ontstond, was hoe de holistische blik naar zorgprofessionals zich verhoudt met bijvoorbeeld een functiebeschrijving. Kunnen we dit in de toekomst adresseren als een nieuwe balans die gevonden moet worden? Het is nog niet duidelijk hoe dit zich verhoudt en/of beperkt wordt door regels, functiebeschrijving en (BIG-)wetgeving.

Vanuit holistisch denken kwamen we bij de logische niveaus van Bateson uit. Hij ontwikkelde een hiërarchische structuur om ons menselijke denken en handelen te ordenen. Wij hebben zijn model aangepast tot figuur 1 (zie hieronder). We vinden dat een persoonlijke missie en visie het fundament moet vormen van waaruit de zorgprofessional functioneert. Van daaruit toon je wie je bent, waar je in gelooft en wat je kunt als mens. Als al die niveaus met elkaar communiceren, helpt dat om jezelf het beste tot je recht te laten komen en te doen waar je goed in bent. Dat geeft energie en draagt bij aan werkplezier en uiteindelijk de optimale zorg voor de cliënt.

Het voor het Verpleeghuis van de Toekomst aangepast model van Bateson.

In onze holistisch denkwijze bekijken we opnieuw de totale mens in plaats van alleen diploma’s, functies of competenties. Door met de zorgprofessionals te praten over persoonlijke missie en visie, hebben we hen aan ons gebonden. De individuele intrinsieke motivatie en persoonlijke missie van de sollicitanten moesten overeenkomen met de manier waarop wij binnen het Verpleeghuis van de Toekomst werken, functioneren en leren. Dat was bepalend voor het aannamebeleid.

Dit heeft geresulteerd in een grotere diversiteit aan zorgprofessionals qua diploma’s, waarbij de verbondenheid zat in een gedeelde missie en visie. Zo zijn er zorgprofessionals binnen het Verpleeghuis van de toekomst met een achtergrond als social worker of begeleider van specifieke doelgroepen. In een klassieke wervingsprocedure worden deze mensen vaak niet uitgenodigd of afgewezen omdat ze niet passen in het ‘hokje’ van helpende, verpleegkundige of verzorgende.

ANDERS DOEN: VISIEGERICHT
De mens in zijn geheel zien, holistisch kijken: hoe doe je dat in de praktijk? Binnen het Verpleeghuis van de toekomst noemen wij het visiegericht werken. Dat houdt in dat bij alles wat we doen, we ons afvragen in hoeverre het aansluit bij de visie. Juist omdat we een fieldlab hebben, staat het leren en experimenteren centraal. Iedere verandering of aanpassing aan beleid en/of werkwijze wordt getoetst aan de visie. In de praktijk betekent dit dat iedere zorgprofessional, cliënt, mantelzorger of betrokkene ‘halt’ kan roepen en de vraag stelt: ‘Hoe verhoudt dit zich tot de visie die we hebben?’

Dit is substantieel anders dan werken met een visie. Denk aan technologische innovaties die veelbelovend zijn en de registratie ‘zo gemakkelijk maakt, dat je wel 10x metingen kunt doen. Hier hebben onze zorgverbeteraars zelf een halt op geroepen, want waarom zou je meten voor het meten en wat voor waarde voegt het toe aan het leven van een cliënt?

Door op individueel en holistisch niveau te kijken naar wat de professional wil en kan, wordt onbenut arbeidspotentieel aangesproken. De zorgprofessionals in het Verpleeghuis van de toekomst brengen hun eigen levenservaring, kennis, vaardigheden en talenten/attitude mee. Naast de gedeelde visie delen ze een ander belangrijk aspect: Ze willen allemaal bijdragen aan zorgverbetering. Daarom heten onze zorgprofessionals, ongeacht hun achtergrond of opleiding ‘zorgverbeteraars’.

ZorgSpectrum is onderling in het field lab, maar ook met Vecht&IJssel bezig met puzzelen, leren en verbeteren. Wij zijn feitelijk op reis en zoeken het juiste evenwicht vanuit een overtuigende visie tussen bevoegd en bekwaam en ‘leiderschap’, waarbij anders loslaten en ruimte geven centraal staat. Dit zoeken doen we nadrukkelijk samen met zowel interne als externe stakeholders. Onze kracht is dat we durven de ‘dialoog’ aan te gaan over dilemma’s die voortkomen uit dit experiment.

In deel twee van deze tweeluik in de volgende editie van ICT&Health gaan we verder in op visiegedreven en vanuit een holistische blik werken in de praktijk. Op dit moment leren en experimenteren we hierin volop mét onze zorgverbeteraars in het fieldlab Verpleeghuis van de Toekomst.

Herken jij je in de weerbarstige praktijk en deze zoektocht? Wij willen graag samen leren en verbeteren. Wij staan graag open voor een goede dialoog! Weet ons te vinden, wij puzzelen met onze ambitie en de zorgverbeteraars nog even door.

CV
Najla van Veen – Mirzakhyl is adviseur strategie en innovatie bij haar organisatieadviesbureau Zorg&. Projectleider voor het Verpleeghuis van de Toekomst bij ZorgSpectrum en redactieraadlid van ICT&health.
Diana Hulshoff is HR Business Partner bij Zorgspectrum en freelance coach ANNO19 Advies.
Monique van Rijn is manager Kuifmees, waar Verpleeghuis van de Toekomst onderdeel van is.

admin

ICT&health World Conference 2024

Ervaar de toekomst van de gezondheidszorg tijdens de ICT&health World Conference van 14-16 mei 2024! Claim alvast jouw ticket en dompel je onder in baanbrekende technologieën en innovatieve oplossingen. Ga in gesprek met collega-experts en verken de kracht van wereldwijde samenwerkingen.

Deel dit artikel!

Lees ook
AI
Hoe AI urologische problemen bij baby’s voorspelt
acute zorg
Zorgsector pleit in kamerbrief voor betere databeschikbaarheid
Datalek Zuyderland
Datalek bij Zuyderland Medisch Centrum
verpleegkundige
1 op 5 zorgmedewerkers wil zonder ICT werken  
Parkinson Punt Zuyd
Website Parkinson Punt Zuyd gelanceerd
Narcolepsie
Nieuwe app voor brede behandelaanpak narcolepsie
Zorgorganisatie ZuidOostZorg pioniert in haar verpleegklinieken ondertussen al volop met de inzet van Medido medicijndispensers.
Verpleegklinieken pionieren succesvol met medicijndispensers
AI-opleiding
AI-opleiding voor medewerkers ETZ
zelfherstel
Zebravis onderzoek werpt nieuw licht op behandeling blindheid
Transparantie zorg
Politiek eist meer transparantie over kwaliteit van zorg
Volg jij ons al?

Je hebt een abonnement nodig om verder te lezen.

Je 3e gratis artikel is voorbij, klik op de button onderin om een abonnement af te sluiten.