Goed nieuws! Uit de nieuwe eHealth-monitor, zie ook de bijlage in de vorige ICT&health, blijkt dat steeds meer gebruik wordt gemaakt van digitale zorg. Helaas laat de monitor ook zien dat digitale zorg nog maar beperkt bijdraagt aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen in de zorg, zoals arbeidsmarktuitdagingen en regie van de patiënt. Werk aan de winkel dus, en een kans voor zorginstellingen en -professionals om het verschil te maken.
De cijfers uit de monitor laten op veel gebieden vooruitgang zien in het gebruik van digitale zorg. Zo hebben in 2021 veel meer zorgprofessionals gebruik gemaakt van digitaal contact met patiënten dan in 2019. De pandemie én de financiering van digitale verrichtingen hebben daarbij ongetwijfeld een steun in de rug gegeven. Tegelijkertijd valt de meerwaarde van digitale zorg voor de gesignaleerde maatschappelijke uitdagingen tegen.
Zo valt op dat zorgprofessionals steeds meer e-health gebruiken, maar zorggebruikers slechts mondjesmaat. Die discrepantie is best lastig, omdat méér regie geven aan de patiënt één van die maatschappelijke uitdagingen is. Ter illustratie: inmiddels is 92 procent van de huisartsen aangesloten bij MedMij, maar slechts 12 procent van de huisartsen is door patiënten daadwerkelijk uitgenodigd om informatie via hun PGO te delen. Regie nemen cq krijgen blijkt lastig. Mensen met een chronische aandoening ervaren in 2021 zelfs minder eigen regie (door patiëntportalen), dan in 2019.
Ook zorgelijk noemt de monitor de ervaren verhoging van de werkdruk onder invloed van digitale toepassingen. Deze wordt breed door zorgprofessionals gerapporteerd. E-health wordt ervaren als iets erbij en bovenop de gebruikelijke werkwijze en biedt dus nog niet echt oplossingen voor arbeidsmarktuitdagingen in de zorg.
Maatschappelijke meerwaarde
Net als in vorige monitors, wordt geconstateerd dat digitale zorgtransformatie niet alleen een technologische uitdaging is. Om maatschappelijke meerwaarde te realiseren is verandering van werkwijzen nodig en verandering in de relatie tussen zorgprofessionals en patiënten en cliënten.
Zorgprofessionals hebben een sleutelrol in die veranderingen. De monitor concludeert dat zij toegankelijkere digitale toepassingen nodig hebben, én meer kennis, vaardigheden én inzicht om deze slim toe te passen. Zorgprofessionals zijn niet alleen gebruikers van e-health, maar kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van gebruiksvriendelijke toepassingen én als coach van patiënten in het gebruik.
Dit wordt geïllustreerd door resultaten van zorgprofessionals die het rapport opsomt:
- Huisartsen en medisch specialisten geven aan dat gebruiksgemak van e-health toepassingen het allerbelangrijkst is in implementatie. De kosten en vergoedingsstructuur scoren een derde plaats;
- Verpleegkundigen ervaren als grootste nadeel van patiëntportalen dat patiënten en/of mantelzorgers moeite hebben met het gebruik ervan;
- Zorgverleners zijn van mening dat e-health vooral geschikt is voor digivaardige patiënten die jonger zijn dan 60 jaar.
Werk aan de winkel
Digivaardige zorgprofessionals zijn essentieel om met e-health meerwaarde te realiseren. Uit onderzoek door de coalitie Digivaardig in de zorg blijkt dat zeker 10-20 procent van de zorgprofessionals ‘digistarter’ is. Onder mbo’ers en 55-plussers is dat percentage aanzienlijk hoger. Dat betekent dat een aanzienlijke groep zorgprofessionals nog niet voluit mee kan doen in de digitale transformatie. Terecht beveelt de monitor aan dat wordt gewerkt aan het vergroten van kennis en vaardigheden van deze groep. Deze handschoen pak ik, sinds januari 2022 voorzitter van de Coalitie Digivaardig, van harte op.
De coalitie Digivaardig in de zorg zet zich sinds 2018 in om iedereen in de zorg digivaardig te maken. Op dit moment zijn ggz, ziekenhuizen, gehandicaptenzorg, VVT en huisartsenzorg aangesloten. Wilt u ook in uw instelling met digitale vaardigheden aan de slag? Kijk eens op www.digivaardigindezorg.nl wat de coalitie u allemaal te bieden heeft aan materiaal, kennis en ervaring om snel een project te starten.
