Het was alweer zo’n 23 jaar geleden dat ik aan het bed stond. En ik moet eerlijk bekennen dat ik het super spannend vond toen ik enkele maanden geleden op een ochtend tegen zes uur in mijn auto stapte om naar een verpleeghuis te rijden. Daar ging ik meewerken op een PG-afdeling waar net die week een COVID-19 uitbraak ontdekt was. Een bijzondere, maar ook ontnuchterende ervaring.
Aan het begin van de coronacrisis werden overal oproepen gedaan aan voormalige verpleegkundigen om bij te springen. Ik had mij daarom bij diverse zorginstellingen gemeld. Aanvankelijk kon ik echter nergens geplaatst worden. Blijkbaar paste ik niet in de mal van de HR-afdeling, want mijn BIG-registratie was verlopen. Jammer, maar ik wilde toch echt iets betekenen voor mijn voormalige vakgenoten en meldde me aan bij een detacheringsorganisatie. Dat mijn ‘hulp’ voor de zorgorganisatie die mij zou inhuren, nu twee keer zo duur werd, is niet uit te leggen, maar dat is blijkbaar hoe nog steeds veel HR-lijnen lopen.
Dit gegeven werd onderschreven door Bert Roelofs, Manager Mens, Cultuur en Leiderschap van het Gelre Ziekenhuis, tijdens één van de webinars ‘De Zorg Werkt Door!’, die ik mocht ontwikkelen en verzorgen voor FWG Progressional People. Hij pleitte ervoor verouderde systemen los te laten en te handelen en denken vanuit de zorgmedewerker en de patiënt. “Kijk naar de mens die voor je staat. Niet alleen naar zijn diploma’s en CV.” Hoe voor de hand liggend, maar ook: hoe actueel!
Systeem- versus leefwereld
Hoe dan ook, ik mocht uiteindelijk een dag meewerken in een verpleeghuis. In die ene dag heb ik veel geleerd, maar wat echt is blijven hangen is dat er naar mijn idee twee werelden zijn: de systeem- en de leefwereld. We zijn de zorg als een bedrijfsmatig, logistiek en wetenschappelijk onderbouwd systeem gaan bekijken. De ratio prevaleert! Daar is tot op zekere hoogte niets mis mee, maar het lijkt erop dat de systeemwereld de overhand heeft genomen. We kunnen daar zo druk mee zijn dat de leefwereld, en daarmee de emotie en intuïtie, naar de achtergrond verdwijnen. Ik heb die ene dag mogen ervaren hoezeer deze werelden uit elkaar liggen. En dat ‘beleving’ er zo toe doet!
Nabijheid en betrokkenheid
Ik stond met mijn mondmasker op voor een struise vrouw met dementie die een conversatie onderhield met haar dochter, die er niet was. Ik moest haar zover zien te krijgen dat ik haar mocht wassen en frisse kleding aan mocht trekken. Zo eenvoudig was dat niet en al helemaal niet met mondmasker op. “Wie ben je dan wel niet. En ik versta je niet doe dat achterlijke ding is van je gezicht!” Dat kon natuurlijk niet. De kunst om dan toch liefdevolle warme zorg te geven terwijl de afdeling in coronastand staat, vergt veel van iedereen.
