Onderzoekers onder leiding van het Radboudumc hebben aangetoond dat met de inzet van AI steeds vaker en eerder tumoren opgespoord kunnen worden in het screeningsprogramma voor borstkanker. Daardoor kunnen deze tumoren in een vroeger stadium worden behandeld. De inzet van AI kan bovendien de werkdruk verlagen en jaarlijks miljoenen euro’s besparen. Uit een eerder Zweeds onderzoek bleek al eerder dat AI borstkanker vaker ontdekt op een mammografie dan een radioloog.
Uit het onderzoek, gepubliceerd in The Lancet Digital Health, blijkt dat AI ook in de Nederlandse situatie een tweede radioloog zou kunnen vervangen bij de screening op borstkanker. De inzet van AI bij het screeningsprogramma leidt tot meer en eerder opgespoorde tumoren, die later klinisch relevant blijken.
Een onderzoeksteam onder leiding van borstradioloog Ritse Mann van het Radboudumc analyseerde 42.000 borstscans. Deze mammogrammen waren afkomstig uit het Nederlandse borstkanker screeningsprogramma in de regio Utrecht. Waar zoals gebruikelijk twee radiologen bij borstkankeronderzoek de beelden gaan beoordelen, werden de scans in dit onderzoek ook geanalyseerd met kunstmatige intelligentie van het bedrijf ScreenPoint Medical.
Snellere herkenning met AI
De onderzoekers volgden de vrouwen van wie de scans afkomstig waren gedurende bijna vierenhalf jaar. Van veel van hen waren meerdere scans beschikbaar. De studie toont aan dat de combinatie van één radioloog en AI meer tumoren opspoort dan wanneer twee radiologen samen de scans beoordelen. Bovendien worden tumoren met hulp van AI vaak in een eerder stadium ontdekt. AI herkent soms afwijkingen die radiologen op dat moment nog niet als tumor classificeren.
Bij latere scans blijkt regelmatig dat het inderdaad om een tumor ging. “De AI had eerder dus toch gelijk,” zegt promovenda Suzanne van Winkel. In veel gevallen blijken de tumoren op dat moment al groter en buiten de plek van oorsprong te liggen, wat tijdige behandeling des te belangrijker maakt. In Zweden wordt AI al toegepast bij de analyse van de mammografie voor screening. De tweede radioloog wordt daar vervangen door AI. Mann legt uit dat alleen als AI twijfelt er alsnog een tweede radioloog meekijkt. “We zien daar dat de radioloog heel goed werkt met de AI, waardoor er meer tumoren worden opgespoord, zonder dat er veel meer vrouwen voor extra controles moeten terugkomen.”
Meerdere studies
De studie toont aan dat AI geschikt is om in Nederland de tweede radioloog te vervangen bij het analyseren van screeningsscans, wat miljoenen euro’s per jaar kan besparen. Toch wordt AI nog niet ingezet volgens Mann omdat de landelijke organisatie van de screening in Nederland de invoering logistiek ingewikkelder maakt dan in bijvoorbeeld Zweden. Daarnaast ontbreekt het momenteel aan voldoende IT-capaciteit en financiële middelen.
Ook in Duitsland is in een groot observationeel onderzoek een AI-ondersteunde methode getest voor het analyseren van mammogrammen van vrouwen tussen de 50 en 69 jaar. In het onderzoek getiteld 'Nationwide real-world implementation of AI for cancer detection in population-based mammography screening', gepubliceerd in Nature Medicine begin dit jaar, vergeleken onderzoekers de screeningsresultaten van een groot cohort met en zonder AI-ondersteunde voorspellingssoftware.
