Het tekort aan verpleegkundigen loopt inmiddels zo hard op dat operaties niet kunnen worden uitgevoerd of dat ziekenhuizen patiënten moeten weigeren. Een scenario dat zich momenteel in Nederland voltrekt en waarvoor al meerdere malen de noodklok is geluid. Die tekorten lossen we niet alleen op met meer financiële middelen. Ook het onderwijs kan een belangrijke rol spelen door efficiënter te gaan werken en beter aan te sluiten op de praktijk, bijvoorbeeld via digitale leermiddelen. “Je moet het onderwijs transformeren naar de behoefte van de student”, zegt Elle Kanters, Director Higher Education Courseware Portfolio bij Pearson Europe.
Na jaren van krimp, neemt het aantal banen in de zorg de komende jaren flink toe. UWV verwacht dat het aantal banen in de zorgsector dit jaar stijgt tot ongeveer 1,1 miljoen, een toename van 1,5 procent. Tegelijkertijd heeft de helft van de zorginstellingen te kampen met moeilijk vervulbare vacatures. Bij ziekenhuizen, VVT (verpleging, verzorging & thuiszorg) en GGZ (geestelijke gezondheidszorg) ligt dit percentage zelfs rond de 80 procent. Met name verpleegkundigen en verzorgenden in de individuele gezondheidszorg zijn echt moeilijk te vinden, zowel op MBO- als op HBO-niveau.
Docent wordt coach van studenten die gepersonaliseerde leerpaden bewandelen
Wat ook niet helpt, is het feit dat dit studiejaar 11 van de 17 HBO-opleidingen verpleegkunde een numerus fixus hanteren. Naar eigen zeggen omdat ziekenhuizen te weinig stageplekken bieden. De studentenstop voor de opleiding HBO-Verpleegkunde is volgend studiejaar (2019 – 2020) van de baan. Dit tot vreugde van veel hogescholen die, ondanks tegengeluiden, een dempende werking van de numerus fixus zien uitgaan op het aantal studenten dat zich aanmeldt.
Onderwijs sluit onvoldoende aan
Eén oplossing voor het tekort bestaat niet, maar ingrijpen in de manier waarop onderwijs wordt aangeboden, zou zeker geen kwaad kunnen. “Je moet het onderwijs transformeren naar de behoefte van de markt en de student. Je kunt met de inzet van digitale leermiddelen veel efficiënter studeren en colleges daardoor praktijkgerichter opzetten”, betoogt Elle Kanters, bij de internationale ontwikkelaar van lesmateriaal Pearson verantwoordelijk voor courseware voor het hoger onderwijs. “Uiteindelijk gaan studenten kiezen voor de meest innovatieve en digitaal meest vooruitstrevende opleiding. De praktijk moet daar uiteraard op aansluiten.”
Dat is nu lang niet altijd het geval. Vorig jaar schreef de Onderwijsraad nog dat het Nederlandse onderwijs niet of nauwelijks is voorbereid op de maatschappelijke gevolgen van digitalisering en technologie. Zo ontbreekt het onderwijsinstellingen niet zelden aan randvoorwaarden als internetveiligheid en privacy,: een adequate basale infrastructuur en toereikende financiële middelen. Daarnaast zien zij zich volgens de Onderwijsraad geconfronteerd met digitale lesmaterialen waar ze niet om gevraagd hebben en geen invloed op hebben kunnen uitoefenen.
Volgens Kanters is het belangrijk dat in het digitale tijdperk anders wordt aangekeken tegen de rol van de docent. “Die moet je niet meer zien als zender van lesstof, maar als coach van studenten die gepersonaliseerde leerpaden bewandelen. Overigens is het niet zo dat digitale leermiddelen de rol van docenten overnemen. Via onze leermiddelen zorgt de digitale component voor een efficiënter leerproces van theoretische stof. Dat zorgt ervoor dat studenten beter voorbereid de les binnenkomen en de docent meer nadruk kan leggen op cases in de praktijk.”
Gepersonaliseerde leerpaden
Voor het onderwijs aan verpleegkundigen werkt Pearson samen met ExpertCollege, ontwikkelaar van e-learning voor de zorgsector. Samen ontwikkelden zij voor MBO- en HBO-instellingen een pakket aan e-learningmodules waarbij de focus ligt op adaptief leren, een methode waarbij de lesstof zich aanpast aan het niveau van de student. Het praktisch aspect van de leerstof wordt geborgd door intensieve samenwerking met zorginstellingen en ziekenhuizen.
De samenwerking tussen Pearson en ExpertCollege is zo’n twee jaar oud en in 2017 brachten de partijen hun oplossing naar de markt, in eerste instantie alleen naar het HBO. Niet lang daarna besloten de bedrijven ook het MBO te gaan bedienen.
Sterke en zwakke punten
Het door Pearson en ExpertCollege aangeboden e-learningsysteem werkt op basis van algoritmen die bijhouden wat de sterke en zwakke punten zijn van de student. Het systeem herkent waar de student minder goed op scoort en deze onderdelen worden vaker herhaald door middel van oefeningen. Kanters: “Zo wordt voorkomen dat studenten stof die zij al wél beheersen te vaak onder ogen krijgen waardoor tijd verloren gaat.”
