De zorgsector is Ab Klink niet vreemd. Hij mocht zich er vier jaar mee bezighouden als minister van VWS in kabinet-Balkenende IV. Daarna ging hij onder meer als hoogleraar en consultant aan de slag. In die laatste rol hield hij zich ook bezig met de zorgtransitie. Toen hij in 2014 door VGZ werd gevraagd om als bestuurder voor de portefeuille Zorg aan te treden, zag hij zijn kans schoon om vanuit een andere rol de noodzakelijke zorgtransitie vorm te geven.
Bij VGZ werd Klink mede-architect van Zinnige Zorg, dat erop gericht is de zorgkwaliteit te verbeteren via een raamwerk aan initiatieven, die afdelings- en vaak zelfs instelling-overstijgend zijn. Ook kostenbeheersing is een belangrijk element, zeker nu de zorgkosten blijven stijgen. Kwaliteit voor de afnemers van zorg en het verlichten van de werklast van zorgprofessionals staan echter voorop.
Niemand gaat voor de lol het ziekenhuis in
Aanpak wachtrijproblematiek
Klink: “Toen ik in 2011 als consultant werkte, was een belangrijk onderwerp de aanpak van overbehandeling en medicatie. Dat werd ook vanuit de overheid gestimuleerd. Niet onlogisch, want er was een grote wachtrijproblematiek. Door de vergoedingsstructuur aan te passen om het aantal behandelingen te stimuleren, waren wachtrijen binnen een paar jaar sterk afgenomen. De hoeveelheid behandelingen en het medicatiegebruik bleven echter stijgen. Die gevolgen hadden we eigenlijk van tevoren kunnen inschatten: de productiemachine ging gewoon door.”
Samen met het Bernhoven Ziekenhuis en het Beatrixziekenhuis in Gorcum (onderdeel van Rivas) ging Klink in 2012 aan de slag om overbehandeling en medicatie aan te pakken. Dit bleek echter zeer taaie materie als het gaat om zorgprocessen, cultuur en vergoedingenraamwerk. “In 2014 kreeg ik bij VGZ de kans daar een impuls aan te geven. Toen zijn we begonnen met het ontwikkelen van wat later ‘Zinnige Zorg’ zou worden.”
Patiëntgerichte zorg
Bij Bernhoven faciliteerde VGZ een traject van patientgerichte zorg, waarbij het resultaat van het totale behandeltraject en niet het aantal behandelingen centraal stond. Bernhoven was uiteindelijk één van de eerste instellingen die met deze insteek aanhaakten bij wat later het programma en netwerk Zinnige Zorg zou worden. Inmiddels zijn er 15 instellingen bij aangesloten, waaronder sinds afgelopen februari ook het Groene Hart ziekenhuis (zie ook kader rechts).
Het kostenaspect van overbehandeling vormt een groot probleem, zeker nu het aantal chronische patiënten – mede door vergrijzing – toeneemt. Daarom wordt er bij Zinnige Zorg ook ingezet op primaire en secundaire preventie. Allereerst door via leefstijladvies te voorkomen dat iemand ziek wordt. Of als iemand ziek wordt, de gevolgen proberen te minimaliseren of herhaling voorkomen. Klink: “Dat vinden mensen prettiger. Niemand gaat voor de lol het ziekenhuis in.”
Kosten terugdringen
Er zijn mede in het kader van kostenbesparingen in 2018 vier hoofdlijnakkoorden gesloten voor onder meer de medisch-specialistische zorg, de eerstelijnszorg en de ggz. Hiervoor zijn ook afspraken gemaakt over investeringen in digitalisering (zoals e-health toepassingen) en verbetering van de ICT-infrastructuur.
Er is echter meer nodig om bij een groeiende zorgvraag en toenemende personeelskrapte de kosten in de hand te houden en toch betere zorg te bieden. “Daar moeten de meerjarenafspraken voor zorgen, die VGZ in het kader van Zinnige Zorg met zorginstellingen sluit”, stelt Klink. “Wij bieden de ruimte om samen met patiënten te komen tot initiatieven die een zorgtransitie mogelijk maken. Dat kan een digitale toepassing zijn, zoals zorg op afstand. Maar dat is slechts onderdeel van het totaal.”
