Deze dagen coördineer ik een minor voor bachelor-studenten geneeskunde. Het programma is halsoverkop online gezet. Waar we elkaar in een zaaltje in het studiecentrum zouden hebben ontmoet, doen we dat nu in een virtual classroom. Die heeft prima functies, zoals breakout rooms, een poll-functie en een virtueel whiteboard. En toch missen we het zaaltje. De studenten hopen dat we elkaar nog ècht zullen zien.
Niet alleen onderwijs ging plotseling online. Ook de gesprekken tussen zorgverlener en patiënt voeren we tegenwoordig veel vaker dan voorheen virtueel in plaats van in fysieke spreekkamers. Als arts en als docent zie ik parallellen tussen onze leerprocessen.
Want laten we het onder ogen zien: we zijn vaak nog hopeloos beperkt in ons gebruik van online tools. Neem de virtual classroom. Daarin zijn de studenten allemaal virtueel opgehokt. Het onderwijs kost hen evenveel tijd als wanneer ze naar een fysieke zaal waren gekomen. In de virtual classroom kan het geluid uitvallen, de gastdocent in het niets verdwijnen en je ontmoet niemand ècht. Dit noemen we ‘synchroon online onderwijs’. Het geldt als een tamelijk primitieve vorm, want het is een letterlijke vertaling van fysiek naar online, van klaslokaal naar classroom.
Primitieve vertaling
Het videoconsult in de gezondheidszorg is een soortgelijke primitieve vertaling van fysiek naar online. Zorgverlener en patiënt worden synchroon virtueel opgehokt. De patiënt moet vaak een tijd wachten in de virtuele wachtkamer. De zorgverlener wacht geregeld op patiënten die zich door technische problemen bij het inloggen heen worstelen. De zorgverlener besteedt even veel tijd aan het consult en mist de sensorische informatie van bijvoorbeeld een lichamelijk onderzoek.
De vertaling van de fysieke wereld naar online wordt interessanter als we de online vormen asynchroon maken. Denk aan WhatsApp. We delen zo eenvoudig informatie als tekst, filmpje, gesproken boodschap of in een document. Veel mensen ervaren WhatsApp-contact als echt en direct. Mensen zijn verliefd, bevriend of beledigd via de toepassing. Gesprekspartners ontvangen elkaars berichten en informatie zonder dat ze in dezelfde ruimte hoeven te zijn, fysiek of online. Ze antwoorden wanneer het hun uitkomt. Deze dienst werd een overweldigend succes omdat we die ervaren als frictieloos.
Frictieloosheid ervaren
Diezelfde frictieloosheid willen we ervaren in contacten tussen zorgverlener en patiënt. Waarom is het nodig dat zorgverlener en patiënt voor een standaardconsult synchroon virtueel opgehokt zitten? De patiënt wil overdragen hoe het gaat en specifieke vragen stellen. De zorgverlener wil aanvullende informatie over de toestand van de patiënt verkrijgen en informatie delen over de aandoening en behandeling. De patiënt kan informatie over fysieke functies delen via monitoring op afstand.
Als we de onderdelen bijeenvoegen, kunnen we het standaardconsult omzetten in asynchrone communicatie. Beide partijen verkrijgen en delen soepel informatie en stemmen af voor het vervolg. Zorgverleners kunnen al gemakkelijk informatie delen via bijvoorbeeld de toepassingen van Inforium. Zorgverleners onderling communiceren succesvol asynchroon via tools als Prisma. Patiënten delen hun informatie asynchroon in bijvoorbeeld de Corona Check-app van Luscii.
Online werken neemt beperkingen in tijd én ruimte weg. Mijn online studenten komen van één universiteit. In theorie zou dat niet nodig zijn. De studenten waarderen het dat prominente en interessante gastdocenten onze virtual classroom bezoeken. Dat gaat zo gemakkelijk omdat hun reistijd wegvalt.
