Als het gaat om het inzetten van AI en data delen, zijn we naar mijn mening een beetje in een periode van stilte voor de storm beland. Je merkt dat het inzetten van AI overal wel een beetje aan het landen is. Veel zorgverleners geloven dat AI kan bijdragen om bijvoorbeeld het personeelstekort en werkplezier in de zorg te helpen. Maar hoe nu verder?
We zitten denk ik in een soort overgangsfase. Want AI is meer dan alleen het inzetten van technologie. En dat besef lijkt bij steeds meer mensen op het netvlies te komen. AI kan gewoon niet zonder menselijke kwalificaties als samenwerken, plannen en uitvoeren. En daarover zegt Dr. Carina Vorisek, medische informatica-expert van het Berlin Institute of Health, op pagina 66-67 dat de gezondheidszorg staat te popelen om AI in te voeren. Alleen: veel systemen worstelen nog steeds met de interoperabiliteit van basisgegevens. De AI-toepassingen die ze tegenkomt, zijn in silo’s ontwikkeld binnen de muren van individuele zorginstellingen. Dus willen we echt met elkaar verbinden, dan moeten we ook die muren doorbreken.
Impact EHDS
Een belangrijke ontwikkeling die daaraan gaat bijdragen, is de European Health Data Space (EHDS). Daarmee krijgen wij en ook de overheid verplichtingen waaraan we moeten voldoen. Zoals in de column van Bianca Rouwenhorst (pag. 81) te lezen is, verplicht de EHDS zorgverleners om bepaalde gegevens toegankelijk te maken voor andere zorgverleners, bepaalt het hoe gegevens moeten worden uitgewisseld en biedt de verordening kaders voor het hergebruiken van niet tot de persoon herleidbare elektronische gezondheidsgegevens voor onderzoek, beleid en innovatie. En dat vraagt van ons samenwerken, plannen en uitvoeren.
In het verhaal over VieCuri (40-41) lees je hoe dit ziekenhuis hieraan concreet uitvoering geeft. Patiënten van VieCuri kunnen dagelijks binnenlopen bij het Servicepunt Digitale Zorg, dat is gevestigd in de centrale hal. Het blijkt te voorzien in een grote behoefte onder de patiënten en eigen medewerkers. Het ziekenhuis ziet dit servicepunt als een belangrijke stap in haar digitale ambitie die alleen slaagt als ook de patiënten erin worden meegenomen.
Connectie arts en patiënt
Dat meenemen van patiënten raakt een ander punt dat goed in beeld wordt gebracht in de coverstory van deze editie. Gabrielle Speijer (21-25) vertelt daarin dat ze de Eed van Hippocrates heeft geactualiseerd, omdat connectie tussen arts en patiënt nu ook een ICT-component krijgt die moet worden benoemd. Door het ontbreken van een goede borging op het niveau van ICT en dataveiligheid verschuift de vertrouwelijke relatie ongewild richting een zakelijke relatie. Dit bedreigt de basis van vertrouwen, wat juist de kracht is van een goede arts-patiëntrelatie.
Het is dan ook onze taak om patiënten te overtuigen data te delen omdat ze daarmee de zorgverlening beter maken. Het delen van data heeft niet alleen meerwaarde voor de zorg maar uiteindelijk ook meerwaarde voor de medemens, omdat we met datadelen uiteindelijk betere AI- en onderzoeksmodellen kunnen maken.
Dat zie je terug in het verhaal over tanteLouise en het concept VanThuisUit (18-19). Door goed in kaart te brengen hoe mensen langer thuis kunnen blijven en de zorgverlening daarop aan te passen, kunnen mensen 9 tot 12 maanden langer thuis wonen. Het is een mooi voorbeeld van hoe data verzamelen en analyseren kan leiden tot betere zorguitkomsten voor mensen en de zorgverlening bereikbaar en beschikbaar houdt. Investeren in metingen betekent investeren in inzichten.
Menselijke gezicht
Het menselijk gezicht van digitalisering wordt steeds zichtbaarder, waarbij beschikbaarheid, vertrouwelijkheid en integriteit een spilfunctie moeten krijgen. En dat heeft tijd nodig. We moeten vertrouwen opbouwen: vertrouwen in de werking van en het werken met systemen. Maar ook vertrouwen in elkaar dat we veilig met elkaars data omgaan.
Wat dat betreft zie ik dat jonge zorgprofessionals een prachtige tijd tegemoet gaan met veel kansen om het werk anders te gaan inrichten. Door AI in te zetten, kunnen zij het vak naar een hoger niveau tillen. Op pagina 48-49 lees je dat DUTCH maar liefst 50 procent van het onderwijs digitaal wil gaan aanbieden via simulatieonderwijs. Fantastische kansen en uitdagingen voor studenten.
Kortom: een editie waarin ditmaal ook de menselijke kant van digitalisering aan bod komt die onmisbaar blijkt te zijn. Dus laat u niet ontmoedigen door welke storm dan ook.
Veel lees- en leerplezier toegewenst!
Groet,
Diederik
