Samen met het zorgveld werkt VWS aan één netwerk van infrastructuren voor de zorg: het landelijk dekkend netwerk (LDN). Hiermee wordt de beweging van gegevensuitwisseling naar databeschikbaarheid mogelijk gemaakt. Maar wat is een landelijk dekkend netwerk eigenlijk? En waarom is het belangrijk? ICT&health legt vijf vragen aan VWS voor.
Wat is een landelijk dekkend netwerk?
In het Integraal Zorgakkoord (IZA) heeft VWS met 14 zorgpartijen onder andere afgesproken dat gegevensuitwisseling en databeschikbaarheid worden gerealiseerd via een landelijk dekkend netwerk van ICT-infrastructuren en systemen. Het doel: zorgaanbieders met elkaar verbinden voor het uitwisselen en beschikbaar stellen van gezondheidsgegevens. Zorgaanbieders wisselen rechtstreeks gezondheidsgegevens met elkaar uit via een persoonlijk knooppunt of indirect met een overkoepelende infrastructuur zoals het Landelijk Schakelpunt (LSP).
Dus een landelijk dekkend netwerk regelt straks die datastroom?
Een landelijk dekkend netwerk is één van de basisvereisten voor die databeschikbaarheid. Er zijn ook technische, organisatorische en juridische afspraken nodig, verenigd in een landelijk vertrouwensstelsel. Daarnaast kan niets stromen zonder de vastlegging van de generieke functies. Dit zijn afspraken, standaarden en/of voorzieningen voor identificatie, authenticatie, autorisatie, lokalisatie, adressering en toestemming. En als gezondheidsgegevens worden uitgewisseld, is het ook cruciaal dat die door zorgverleners goed begrepen wordt. Dat maakt eenheid van taal en techniek met informatie- en uitwisselingsstandaarden zo belangrijk. Deze - en andere - basiselementen zijn randvoorwaarden om veilige en betrouwbare databeschikbaarheid te realiseren.
Waarom is een landelijk dekkend netwerk nodig?
Zorgverlening vindt in toenemende mate plaats in een netwerk van meerdere partijen. Het kunnen bieden van netwerkzorg vraagt om situationeel beschikbare data: in bepaalde situaties is bepaalde relevante data nodig. Dit laat zich niet op voorhand voorspellen. Het zorgnetwerk moet beter ondersteund worden met snelle en veilige gegevensuitwisseling en databeschikbaarheid. Tegelijkertijd groeit de behoefte aan data voor secundaire doeleinden zoals wetenschappelijk onderzoek. Om databeschikbaarheid voor zowel het primaire zorgproces (inclusief welzijn, preventie en gezondheid) als voor secundaire doeleinden te faciliteren, is het fundamenteel dat er een infrastructuur bestaat die dit mogelijk maakt.
Waar wordt nu aan gewerkt?
Op korte termijn focussen de gezamenlijke inspanningen zich op een één-op-één communicatienetwerk voor gegevensuitwisseling. Dit is een oplossing waarbij bestaande infrastructuren en knooppunten met elkaar middels een ‘stekkerdoos’ (ofwel de data-integratie-laag) worden verbonden. Op de langere termijn wordt er toegewerkt naar volledige databeschikbaarheid via een nationaal ‘wegennetwerk’. Daarvoor werkt VWS samen met het zorgveld aan een landelijk dekkend netwerk dat zorgt dat data situationeel beschikbaar is. Zodat patiënten, zorgverleners en onderzoekers digitaal kunnen beschikken over de juiste informatie, op het juiste moment en op de juiste plek. De bovengenoemde data-integratie-laag moet volgens VWS uiteindelijk een gemeenschappelijke (publieke) voorziening worden.
Wat is er al bereikt?
De afgelopen periode is er al een aantal belangrijke organisatorische en bestuurlijke randvoorwaarden voor de realisatie van een landelijk dekkend netwerk vervuld. VWS heeft bijvoorbeeld al de vereiste meerjarige financiering gereserveerd. En er is een belangrijke stap gezet richting het landelijk vertrouwensstelsel, met de keuze voor het Twiin-afsprakenstelsel als dé centrale plek voor de vastlegging van vertrouwensafspraken voor veilige en betrouwbare gegevensuitwisseling in de zorg. De komende tijd geeft VWS als regienemer invulling aan deze aanpak middels een transitieplan met concrete acties voor de kortere termijn en een doel(architectuur) voor de langere termijn.
