“Dit is voor Nederland hét moment om de handschoen op te pakken en de leiding te nemen in het ontwikkelen, versnellen en implementeren van AI. Niet alleen in Nederland maar in heel Europa”, zegt Willem Jonker van de AI-coalitie voor Nederland (AIC4NL), in een interview in ICT&health 4. Zijn UMCG-collega’s Wiro Niessen en Stephanie Klein Nagelvoort-Schuit ondersteunen deze ambitie van harte. Dit doen ze onder meer met een subsidieaanvraag door consortium SURF, TNO, AIC4NL, en Coalitie Noord voor de Europese Commissie, om zo een AI-factory in Groningen te realiseren.
“Wat ik zo waardevol vind aan ons gesprek, is dat we met mensen als Willem en Wiro kunnen kijken naar de kansen die AI Nederland kan brengen. Juist door onze verschillende perspectieven samen te brengen: dat van de zorgverlener, de wetenschap, private partijen én de overheid.” Dat stelt professor doctor Stephanie Klein Nagelvoort-Schuit. Bij het UMCG in Groningen is ze vicevoorzitter van de Raad van Bestuur, internist acute geneeskunde en hoogleraar Zorg van de Toekomst. Ze speelt een sleutelrol in de toepassing en implementatie van AI binnen de zorg.
Tijd voor AI-actie
In een gesprek tussen Jonker, Niessen en Klein Nagelvoort komt al snel naar voren dat Europa een historisch patroon kent van te laat reageren op technologische doorbraken. Jonker licht dat krachtig toe met een blik op het verleden. Waar in de Verenigde Staten het internet werd gezien als een revolutionair platform, zag men het in Europa vooral als een technisch netwerk.
“Een soort telefoonlijn met een ander communicatieprotocol”, voegt Jonker toe. Volgens hem hebben we destijds te lang gedacht dat het internet slechts een kleine aanpassing was van iets wat we al kennen. “En daardoor hebben we trein na trein gemist. Eerst op het internet, toen op mobiel. Begin deze eeuw had iedereen een Nokia, maar vandaag weten jongeren niet eens meer hoe die eruitziet. Zo snel gaan die ontwikkelingen.”
Ander besef
Toch is er hoop. Volgens Jonker is er de afgelopen jaren een ander besef ontstaan: “We zijn wakker geworden. We hebben ingezien dat je niet alleen de scheidsrechters kunt leveren in het digitale spel, maar dat je ook zelf de teams op het veld moet zetten als je wilt scoren.” Hij ziet AI als een van de sleutels om Europa digitaal weer op de kaart te zetten. En de urgentie is voelbaar
Als zorgverlener reageert Klein Nagelvoort met praktische voorbeelden als het om urgentie gaat. “De zorg staat onder enorme druk. Vandaag nog hadden we een spoedoverleg over de werkdruk op de radiologie – en dat is geen uitzondering. Dat gebeurt overal in onze ziekenhuizen en treft veel verschillende afdelingen. Die constante druk maakt dat we sneller dan andere sectoren naar AI grijpen, simpelweg omdat we móéten. We hebben te weinig mensen, de zorg wordt steeds duurder en ondertussen groeit daardoor de kloof in gezondheid tussen mensen met meer of minder kansen.”
Werkwijzen aanpassen
Klein Nagelvoort’s UMCG-collega, decaan en raad van bestuurslid professor doctor Wiro Niessen is het helemaal met haar eens. “Wat Stephanie zegt over de urgentie in de zorg is precies waarom AI zo’n sleutelrol gaat spelen. We staan voor enorme uitdagingen. Maar”, nuanceert hij, “AI is op drie fronten ook disruptief en dat betekent verandering.” Een disruptieve innovatie betekent dat het de bestaande zorgverlening ingrijpend gaat veranderen. Het leidt volgens hem tot een verschuiving in de manier waarop dingen worden gedaan.
Naarmate AI een steeds grotere rol speelt in onze samenleving, wordt het volgens Jonker, Niessen en Klein Nagelvoort cruciaal dat Nederland zelf de regie neemt over de ontwikkeling ervan. Een Nederlandse AI-factory, gebaseerd op de principes van digital commons – zoals open source, transparantie, duurzaamheid en samenwerking – moet volgens hen de basis gaan leggen voor een open, innovatief AI-klimaat.
“Zo behouden we grip op onze digitale infrastructuur, versterken we onze digitale soevereiniteit en verkleinen we onze afhankelijkheid van buitenlandse technologie”, zegt Jonker. “Dat is niet alleen van strategisch belang, maar ook essentieel voor onze economische toekomst en onze positie op het wereldtoneel.” Ook Klein Nagelvoort, Niessen en Jonker zien heus wel dat er nadelen en zorgen kleven aan technologieën. Maar juist daarom vinden ze het zo belangrijk dat de AI-factory in Nederland komt.
Lees het hele artikel in ICT&health 4, die op 22 augustus verschijnt.
