De digitale revolutie begint met een patiëntenrevolutie

Lea Bouwmeester (directeur Nederlandse Diabetes Federatie) neemt per januari 2018 het voorzitterschap van de ICT&health redactieraad over van Lucien Engelen (directeur REshape Center van het Radboudumc). Beiden geloven in de maakbaarheid van de zorg in Nederland, met samenwerking en technologie als middel en de patiënt in het middelpunt als doel. Dan wordt het echter wel tijd voor een patiëntenrevolutie. De mondige consument moet ook als patiënt mondig worden.

Er zijn drie fases op het gebied van innovatie: bewustwording, toepassing en het ‘nieuwe normaal’. “Ik denk dat we met digitale innovatie in zorg en gezondheid langzamerhand uit de eerste fase komen en merk ook vooral dat partijen bezig gaan met de hoe-vraag,” stelt Lucien Engelen, scheidend voorzitter van de redactieraad van ICT&health en op innovatiegebied onder meer actief met het REshape Center bij het Radboudumc en Singularity University in de USA en NL. Na zijn sabbatical besloot Lucien Engelen meer focus aan te brengen in zijn werkzaamheden. “Het gaat nou ook echt gebeuren op e-health gebied,” stelt Engelen. “De fase van beloftes van onder meer kunstmatige intelligentie en blockchain is voorbij. Voor het eerst zie ik echte praktische toepassingen over de volle breedte. Vanuit het laboratorium de praktijk in.” Engelen hoopt dat dit ook betekent dat e-health van pilotfases naar ‘het nieuwe normaal’ gaat.

Technologie middel tot doel

Lea Bouwmeester is enthousiast over haar nieuwe rol in de ‘klei' na tien jaar woordvoerderschap zorg voor de PvdA in de Tweede Kamer. Zij ziet de nieuwe fase in digitale innovaties vooral als een mooi middel om een doel te bereiken. “Uiteindelijk is ‘de zorg’ een middel, samenwerking tussen alle partijen in die zorg is een middel en technologie is een middel. Het doel is dat mensen een betere kwaliteit van leven krijgen.” Technologie is wat dat betreft een gamechanger. Het kan in potentie helpen in alle aspecten van de zorgketen. Het maakt het zware werk van de verpleegkundige makkelijker, het beperkt administratieve lasten, het faciliteert specialisten bij het stellen van diagnoses en het helpt patiënten om minder tijd als patiënt te leven en meer als mens te leven.”

Patiëntenrevolutie mogelijk met e-health

Bouwmeester en Engelen bepleiten een patiëntenrevolutie, die nu ook echt mogelijk wordt met behulp van digitale innovatie. Engelen: “Patiënten hebben veel meer macht dan zij beseffen. Zeker wanneer zij verenigd zijn in belangenorganisaties. Mondigheid is er genoeg, men klimt direct in de virtuele pen. Maar niet als het om zorg gaat. Patiënten moeten veel meer als consument gaan bepalen wat voor zorg zij willen. Zo trekken zij de andere zorgpartijen los uit hun vaststaande overtuiging dat zij het beter weten.” Dat betekent ook een andere rol voor belangenorganisaties zoals de Diabetes Vereniging en de Patiëntenfederatie, beseft Bouwmeester. “Social media maken beïnvloeding veel laagdrempeliger, het bundelen van stemmen veel makkelijker. Natuurlijk moet het niet zo zijn dat een klein groepje mensen de stille meerderheid overschreeuwt, maar de potentie is enorm groot. Dat betekent wel dat belangenorganisatie minder een rol krijgen als vertegenwoordiger van hun achterban, maar meer een faciliterende rol, bijvoorbeeld in het aanzwengelen van discussies, het aandragen van ideeën.” Lees het volledige bijzondere interview met Lea Bouwmeester en Lucien Engelen in de december/januari editie van ICT&health 6. Vanaf 12 december op de mat van de zorg.