Mijn laatste voorwoord als voorzitter van de redactieraad van ICT&health is aangebroken. Met ingang van de volgende editie draag ik het stokje over aan Conny Helder, maar daarover later meer. Eerst wil ik het – zoals vanouds – hebben over een aantal interessante artikelen die deze editie te bieden heeft.
Om maar meteen goed te beginnen met de coverstory, een prachtig interview met Larry Brilliant (pagina 21-25). Deze arts en voormalig directeur van Google.org werkt nu aan nieuwe AI-oplossingen die moeten helpen om nieuwe pandemieën te voorkomen. Hij zegt dat AI nooit artsen gaat vervangen, maar juist gaat versterken. De compassie van menselijke zorgverleners zullen we namelijk niet kunnen automatiseren. In een wereld die steeds slimmer wordt, ligt de toekomst van de geneeskunde in het behouden van die compassie.
Brilliant benoemt nog een belangrijke trend: de opkomst van de burgerwetenschap en het zelfmanagement. Mensen zijn geen passieve patiënten meer, maar verzamelen grote hoeveelheden data over hun eigen gezondheid, vormen gemeenschappen en eisen transparantie. Die culturele omwenteling is minstens zo aanzienlijk als de technologische omwenteling die plaatsvindt. Essentieel is dat zorginnovatie toegankelijk wordt en blijft voor iedereen, ongeacht het land waarin je woont. Als innovaties niet eerlijk worden verdeeld over de wereld, lopen we risico op moreel falen.
Taal, robots en boomers
Bij zorginnovatie lijkt het soms alsof zorgverleners en ICT’ers ieder hun eigen taal spreken (pagina 42-43). Hun uitgangspunten zijn nu eenmaal anders. De zorgmedewerker bekijkt het probleem vanuit het gebruikersgemak, terwijl de ICT’er zich op de technologie richt. Heldere afspraken over de onderlinge communicatie maken dat de zorgmedewerker goed begrepen wordt, en de ICT’er het juiste product ontwerpt.
Maar deze editie bevat ook een aantal grappige artikelen, zoals dat van Xenia Kuiper over hoe het is om een robot te zijn (pagina 70-71). Daarin beschrijft ze beeldend hoe je je kunt inleven in een (zorg)robot: wat zou deze robot denken? En gaat die robot uiteindelijk ook gevoelens krijgen?
Een ander komisch artikel gaat over babyboomers – de generatie geboren tussen 1946 en 1964. Toch bestempelen jongeren ook mensen net boven de 40 maar al te graag als ‘boomer’. En dat alleen omdat ze niet zo handig zijn met al die ICT, of liever bellen dan een appje sturen.
Blik op de toekomst
In het katern van VWS blikt Bianca Rouwenhorst terug op 2025, een jaar waarin zeker niet alles goed ging (pagina 26-27). Maar ze moedigt ons vooral aan om vooruit te kijken: 2026 wordt het jaar van doen en opschalen. Door te bouwen op de Nationale Visie en Strategie voor het gezondheidsinformatiestelsel fungeert deze NVS als een kompas naar databeschikbaarheid. Een aantal zinnen uit het artikel die er voor mij uitsprongen: “Toon lef, experimenteer en stop met polderen. Accepteer keuzes en ga het samen doen.”
Die progressie zien we ook terug in het succes van de ICT&health World Conference. Het is mooi om mee te maken hoe hard het congres de afgelopen jaren gegroeid is. En het is duidelijk dat er veel behoefte is om bij elkaar te komen. Ik kijk dan ook echt uit naar het aankomende congres, van 27 t/m 29 januari 2026 in Maastricht.
En ik kijk ook uit naar 2026. Een nieuw jaar waarin we de volgende stappen kunnen gaan maken in onze innovatie. De wereld gaat echt veranderen en ik hoop een steentje bij te kunnen dragen aan de nieuwe omgeving van de zorg. Dat blijf ik onder meer doen als een betrokken lid van de redactieraad.
Overdracht voorzitterschap
Als voorzitter van de redactieraad heb ik de afgelopen jaren genoten van alle kennis die ik heb vergaard uit de artikelen in ICT&health. Omdat de artikelen zo divers zijn, ontstaat een open blik op wat er allemaal speelt in de zorg. Van VVT tot huisartsen- en ziekenhuiszorg. Dat is niet alleen enorm waardevol, maar geeft ook energie om uitdagingen samen aan te gaan.
Ik heb alle vertrouwen in mijn opvolgster, Conny Helder, die de functie van voorzitter van de redactieraad van mij zal overnemen (pagina 6-9). Met haar kennis van de VVT-sector, interesse in innovatie en aandacht voor mens-mens-interactie gaat zij het ongetwijfeld fantastisch doen.
Voor de laatste keer: veel lees- en leerplezier toegewenst!
Groet,
Diederik
