De opkomst van AI-tools die zorgprofessionals, zoals radiologen en chirurgen, ondersteunen bij het uitvoeren van hun werk worden over het algemeen allemaal geprezen. Deze AI-tools dragen bij aan nauwkeurigere, en betere, diagnoses en zorgen er vaak ook voor dat chirurgische ingrepen met een grotere precisie en minder kans op bijwerkingen of schade aan gezond weefsel kunnen worden uitgevoerd. Er wordt zelfs al getest met een AI-model voor het zelfstandig trainen van chirurgen. Toch schuilt er, zo blijkt uit een recent onderzoek, ook een gevaar in het gebruik van AI-tools. Onderzoekers keken in het bijzonder naar het gevolg van de inzet van AI voor de vaardigheden van zorgprofessionals die colonoscopieën uitvoeren.
Nieuw onderzoek, gepubliceerd in The Lancet Gastroenterology & Hepatology, waarschuwt dat routinematig gebruik van AI bij colonoscopieën het vermogen van ervaren endoscopisten kan ondermijnen om zonder AI-ondersteuning adenomen op te sporen. Colonoscopie is cruciaal voor het opsporen en verwijderen van precancereuze gezwellen, een essentieel mechanisme in de preventie van darmkanker.
Effect langdurig gebruik AI nog onduidelijk
Hoewel eerder onderzoek aantoonde dat AI de adenoma-detectiepercentages verhoogt, bleef het effect van langdurig gebruik op de klinische vaardigheden van artsen onduidelijk. Om dit te verkennen werden tussen september 2021 en maart 2022 in vier centra in Polen in totaal 1 443 colonoscopieën geanalyseerd. Van deze procedures werden er 795 uitgevoerd vóór de introductie van AI, en 648 daarna, telkens zonder AI-ondersteuning. De endoscopisten hadden stuk voor stuk meer dan 2.000 procedures uitgevoerd.
Resultaten lieten een significante daling zien in adenomadetectie bij niet-AI procedures: van 28,4 naar 22,4 procent, wat een relatieve daling van 20 procent en een absolute verlaging van 6 procentpunt betekent. AI-geassisteerde procedures lieten een adenoma detectiepercentage zien van 25,3 procent.
Bewijs voor negatief effect AI?
Prof. Marcin Romańczyk benadrukt dat dit mogelijk het eerste bewijs is voor een negatief effect van regelmatig AI-gebruik op de klinische vaardigheden van zorgprofessionals. Prof. Yuichi Mori voegt daaraan toe dat eerdere studies mogelijk vertekend resultaat opleverden omdat endoscopisten gewend raakten te vertrouwen op AI, waardoor hun normale performances konden verslechteren.
De auteurs erkennen dat er beperkingen zijn: het was een observationele studie, en de cohort bestond enkel uit ervaren artsen, wat de generaliseerbaarheid beperkt. Daarom is verder onderzoek nodig, zowel met minder ervaren zorgverleners als in andere medische domeinen waar AI een groeiende rol speelt.
Dr. Omer Ahmad van UCL benadrukt dat dit klinische bewijs het enthousiasme rond snelle AI-adoptie moet temperen. Hoewel AI veelbelovend blijft voor verbetering van zorgresultaten, waarschuwt hij voor een mogelijk sluipende erosie van fundamentele klinische vaardigheden.
