Van ‘Dr. Google’ tot AI-chatbots: het internet staat vol met gezondheidsadviezen. Toch benadrukken experts dat medische diagnose en behandeling nog steeds in handen moeten blijven van professionals. Een recent onderzoek onderzocht hoe goed ChatGPT werkelijk presteert in de medische context. De uitkomst is duidelijk: ChatGPT kan (nog) geen dokter vervangen.
Het onderzoeksteam testte ChatGPT op zijn vermogen om medische termen, geneesmiddelen en gen informatie te herkennen. Daar scoorde de AI indrukwekkend hoog, met een nauwkeurigheid tussen 88 en 97 procent. Maar zodra de vragen complexer werden en gingen over symptomen of diagnose, bleek ChatGPT minder betrouwbaar. Het onderzoek werd geleid door Ahmed Abdeen Hamed van Binghamton University en is gepubliceerd in iScience.
“De AI herkende bekende ziekten moeiteloos,” aldus Hamed. “Maar zodra mensen vage of alledaagse taal gebruikten om hun klachten te beschrijven, verloor het systeem de grip. Het kon symptomen niet goed koppelen aan mogelijke oorzaken.”
ChatGPT is ‘te vriendelijk’
Een belangrijke verklaring ligt in de aard van de taal die ChatGPT gebruikt. Het model is getraind om vriendelijk en sociaal te communiceren met leken, niet om strikt medisch te redeneren. Daardoor vereenvoudigt het medische begrippen, wat prettig is in gesprekken, maar riskant bij gezondheidsvragen.
Nog zorgwekkender is dat ChatGPT, anders dan artsen, niet aangeeft wanneer het iets niet weet. “De chatbot presenteert antwoorden met hetzelfde zelfvertrouwen, of ze nu juist of onjuist zijn,” waarschuwt arts Andrew Thornton van het Wellstar-ziekenhuis in Atlanta. “Dat kan gevaarlijk zijn, omdat gebruikers denken dat ze betrouwbare informatie krijgen, terwijl dat niet altijd zo is.”
Digitale zelfzorg is een handig hulpmiddel, geen vervanging
Dat veel mensen zich tot AI wenden voor medisch advies, is geen verrassing. Volgens cijfers van het Pew Research Center heeft 34% van de Amerikanen ChatGPT al eens gebruikt, twee keer zoveel als in 2023. Nog opvallender: Een op de zes (17%) gebruikt maandelijks AI-chatbots voor gezondheidsinformatie, vooral jongeren onder de 30.
Thornton ziet deze trend ook in de spreekkamer. “Patiënten vertellen tegenwoordig openlijk dat ze online hun symptomen hebben opgezocht. Tien jaar geleden schaamden ze zich daar nog voor. Nu is het de norm.” Toch benadrukt hij dat online informatie slechts aanvullend moet zijn. “AI kan context bieden over ziekten of medicijnen, maar niet bepalen wat iemand daadwerkelijk heeft. Dat blijft het terrein van een arts.”
AI in de zorg heeft zeker potentie
Hoewel ChatGPT niet geschikt is voor diagnose of triage, erkennen onderzoekers dat AI veel kan (gaan) betekenen voor de toekomst van de zorg. In de juiste context, bijvoorbeeld als aanvulling op medische besluitvorming of voor patiëntvoorlichting, kan AI de efficiëntie en toegankelijkheid verbeteren.
Voorlopig blijft echter één advies gelden: gebruik AI verstandig. Raadpleeg een arts bij ernstige klachten of noodsituaties. “Als je pijn op de borst hebt, moet je geen chatbot raadplegen. Dan bel je 112!”, aldus Thornton. AI kan waardevol zijn als informatiebron, maar het blijft voorlopig slechts een hulpmiddel. De diagnose hoort nog altijd van mens tot mens te komen.
Dit onderzoek is zeker niet het eerste in zijn soort, waarbij naast alle ‘hosanna-verhalen’ over de meerwaarde van AI in de zorg, ook gekeken wordt naar de feitelijke prestaties en nadelen. In editie 4 van ons magazine pleitte internist-intensivist en klinisch farmacoloog Jessica Workum voor het verantwoord en zorgvuldig gebruik van AI-oplossingen in de zorg. “Het belangrijkste is om van elkaar te leren, het wiel niet opnieuw uit te vinden, kennis te delen en om de balans te vinden tussen voldoende innovatiesnelheid en verantwoordelijke inzet van generatieve AI.”
Tijdens het ICT&health Congres 2026 in Maastricht wordt precies ook dát het gesprek: wat werkt, hoe, en waar ligt de grens van AI in de zorg?
