Binnen het ZIVRA-project van Zuyd Hogeschool en Windesheim Hogeschool werken Adelante, St. Maartenskliniek en Vogellanden samen aan een nieuwe manier om arm- en handvaardigheden te trainen bij CVA-cliënten. Met Extended Reality (XR) kunnen cliënten zelfstandig en intensief oefenen, terwijl het plezier behouden blijft. Voor therapeuten biedt het bovendien inzicht in hoe oefeningen worden uitgevoerd, zodat herstelkansen en efficiëntie van het behandelproces worden vergroot.
Het project onderzoekt niet alleen de effectiviteit van XR, maar ook de ervaring van cliënten en therapeuten. Door data over oefenfrequentie en uitvoering te verzamelen, kunnen behandelaars beter inspelen op individuele behoeften. Zo ontstaat een combinatie van technologie en zorg die het revalidatieproces zowel leuker als meetbaar maakt, met als uiteindelijk doel sneller en beter herstel voor patiënten na een beroerte.
Compenseren
Op basis van deze ervaringen ligt de focus nu vooral op het meten van compensatie. Cliënten gebruiken vaak hun schouder of andere spieren om bewegingen te compenseren. Hoewel dit tijdelijk helpt, kan het op de lange termijn leiden tot klachten en beperkt het het echte herstel van arm- en handfuncties. Door compensatie inzichtelijk te maken, kunnen therapeuten gerichter bijsturen en oefeningen effectiever maken.
In 2025 zijn binnen het ZIVRA-project belangrijke stappen gezet om de XR-trainingen te verbeteren. In het voorjaar werden interviews en focusgroepen gehouden met ergo- en fysiotherapeuten en (oud)revalidanten. Hun wensen waren duidelijk: inzicht in tijdsduur, frequentie, spierspanning, bewegingsuitslag én vooral compensatie. Daarnaast bleek behoefte aan een eenvoudig overzicht dat een samenvatting van de sessie geeft, inclusief data-opslag op individueel niveau. Voor de revalidant zelf is een vereenvoudigd overzicht gewenst.
Ook data visualisatie-sessies vonden plaats, waarbij zorgprofessionals en revalidanten creatief meedachten over hoe meetdata overzichtelijk en begrijpelijk kan worden weergegeven. In de zomer volgden testsessies met XR-toepassingen van InMotionVR en Holomoves. Samen met therapeuten en cliënten werden verschillende meetmogelijkheden uitgeprobeerd, zodat het project kon bepalen welke aanpak het meest geschikt is voor de volgende fase.
Visueel inzichtelijk
Vanaf januari 2026 start een nieuwe testronde in de drie revalidatiecentra. Tijdens XR-oefeningen wordt niet alleen gekeken naar de uitvoering van bewegingen, maar ook naar mogelijke compensatie. Deze wordt visueel inzichtelijk gemaakt, zodat therapeuten en cliënten direct kunnen zien hoe oefeningen verlopen. Het doel is de kwaliteit van zelfstandig oefenen verder te verhogen en het proces veiliger en effectiever te maken, met meer grip op herstel en individuele vooruitgang. Voor mensen die meer willen weten over het project of willen deelnemen aan een van de volgende testsessies, kunnen contact opnemen met: renee.vandenheuvel@zuyd.nl of sien.vanwersch@adelantegroep.nl.
Het ZIVRA-project past binnen een bredere beweging in de revalidatiezorg, waarin innovatie helpt om kwaliteit en efficiëntie te verbeteren. Vier revalidatiecentra – Reade, Roessingh, Rijndam Revalidatie en Adelante – bundelen hun krachten in een ander initiatief dat kunstmatige intelligentie inzet om administratieve lasten te verlichten. Met een subsidie van 1,8 miljoen euro uit de Stimuleringsregeling Technologie in Ondersteuning en Zorg (STOZ) moeten deze projecten laten zien hoe technologie bijdraagt aan toekomstbestendige zorg, ondanks stijgende zorgvraag en personeelstekorten.
