Wie vandaag de ontwikkelingen rond digitale zorg volgt, ziet hoe het tempo blijft toenemen. Nieuwe toepassingen, van AI tot datagedreven besluitvorming, vinden steeds sneller hun weg naar professionals en patiënten. Cloudtechnologie werd jarenlang gezien als het logische fundament onder deze innovaties. In de beginjaren had cloud zelfs het karakter van een hype; een richting waar de zorg bijna vanzelfsprekend naartoe zou groeien. Inmiddels is cloud volwassen geworden en verandert het van hype naar trend maar een trend die niet meer blind gevolgd wordt.
Van hype naar trend
De beweging richting cloud is niet verdwenen, maar de manier waarop zorginstellingen ermee omgaan is fundamenteel veranderd. Waar cloud jarenlang bijna dogmatisch werd gepresenteerd als de enige moderne keuze, ontstaat nu een veel rijkere dynamiek. Zorgorganisaties kijken kritischer, maken bewuste keuzes en stellen hun primaire proces boven technologische modegolven. Dat beeld wordt bevestigd in recente onderzoeken van onder andere Gartner, InfoTech Research Group, KPMG, Berenschot en Nederlandse sector brede digitaliseringsmetingen.
Deze onderzoeken laten zien dat volledige cloudmigratie in de zorg zelden het eindpunt blijkt. Niet omdat cloud tekortschiet, maar omdat de zorg unieke continuïteits- en veiligheidsvereisten kent die hybride oplossingen aantrekkelijker maken dan een volledige overstap naar publieke cloudplatformen.
Continuïteit als eerste voorwaarde
Zorgprocessen kennen een kritieke afhankelijkheid van beschikbaarheid. Een storing raakt niet alleen de operatie, maar kan directe gevolgen hebben voor patiëntveiligheid. Systemen zoals klinische alarmering, medicatieprocessen, monitoring, workflow ondersteuning en gebouw gebonden technologie moeten functioneren zonder afhankelijk te zijn van internationale datacenters, variabele internetverbindingen of complexe cloudketens waar de zorginstelling niet volledig de regie over heeft.
Rapporten over digitale weerbaarheid laten zien dat organisaties met bedrijf kritische processen steeds vaker kiezen voor hybride architecturen. Niet uit behoudzucht, maar uit realistische inschatting van risico’s en verantwoordelijkheden.
EPD’s zijn stabiel, maar niet cloud-native
Leveranciers van Elektronische Patiëntendossiers moderniseren hun producten, maar de onderliggende architecturen zijn nog grotendeels gebaseerd op stateful, latency gevoelige systemen. M&I Partners schetst al jaren hetzelfde beeld: EPD’s functioneren stabiel en voorspelbaar op lokale of private cloudomgevingen, maar vragen aanzienlijke aanpassingen om volledig cloud-native te kunnen worden.
De praktijk laat zien dat EPD’s vaak stapsgewijs richting de cloud bewegen, terwijl de kritieke kern van het systeem voorlopig dicht bij de zorgprocessen blijft staan. Die keuze sluit aan bij wat veel zorgorganisaties nastreven: controle, voorspelbaarheid en minimale afhankelijkheid van externe ketens.
Kosten zijn minder flexibel dan gedacht
Cloud wordt vaak gepresenteerd als een schaalbare en kosten-efficiënte oplossing. Toch blijkt in de zorg dat deze voordelen niet vanzelfsprekend zijn. De belasting binnen zorginstellingen is zeer voorspelbaar en continu waardoor schaalvoordelen beperkt zijn. Rekenkracht, opslag en dataverkeer stapelen zich op, en integratie van systemen zoals identity-voorzieningen voegen extra kosten toe. Analyses van Gartner en Forrester laten zien dat cloud in veel gevallen geen besparing is, maar een verschuiving van kosten én van voorspelbaarheid.
Regulering vraagt om controle
Met de komst van NIS2, EHDS, MDR en nationale kaders voor digitale weerbaarheid is de behoefte aan aantoonbare controle over data alleen maar toegenomen. Zorgorganisaties zijn hierdoor kritischer gaan kijken naar datalocaties, logging, toegangsbeheer en de mate waarin afhankelijkheid van buitenlandse providers past bij publieke verantwoordelijkheid.
KPMG en Berenschot signaleren dat deze factoren niet alleen juridische implicaties hebben, maar ook strategische. Regie over infrastructuur wordt daarmee opnieuw een kerntaak van zorgbestuur en IT-organisaties.
Van cloud-first naar purpose-first
De optelsom van deze ontwikkelingen laat zien dat de sector afscheid neemt van één enkel technologisch uitgangspunt. Het gaat niet meer om cloud als doel, maar als middel. De vraag die steeds centraal staat: wat dient het zorgproces het beste?
Voor processen die absolute beschikbaarheid vereisen, blijft lokale of private infrastructuur de betrouwbaarste keuze.Voor patiëntinteractie, samenwerking en snelle innovatie biedt cloud flexibiliteit. Voor data-analyse ontstaat een gemengd model, waarin cloudcapaciteit wordt benut zonder dat de organisatie de regie over kritieke datastromen verliest. Deze benadering sluit aan bij eerdere inzichten: digitale zorg vraagt om balans, niet om het volgen van een hype.
Slotbeschouwing
De zorg staat aan het begin van een nieuwe fase in digitalisering. Cloud blijft een belangrijke bouwsteen, maar het tijdperk van het ‘cloud-first’-denken loopt af. De sector kiest niet voor minder innovatie, maar voor meer nuance. Hybride wordt de doelarchitectuur: flexibel waar het kan, dicht bij het zorgproces waar het moet, en altijd in dienst van patiëntveiligheid, kwaliteit en betrouwbaarheid.
Cloud is daarmee niet ‘out’. Wat uit de tijd raakt, is het idee dat cloud altijd de beste of meest moderne keuze is. Digitalisering in de zorg vraagt om doelgerichtheid, verantwoordelijkheid en realistische afwegingen, precies de waarden waarop de toekomst van zorg-ICT gebouwd zal worden.
