Een grootschalige, multisite studie toont aan dat digitale patiëntgerichte programma’s de deelname aan longkankerscreening aanzienlijk kunnen verhogen. Het onderzoek werd geleid door wetenschappers van het UNC Lineberger Comprehensive Cancer Center en de Wake Forest University School of Medicine.
Longkanker is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van kankersterfte. Vroege opsporing via screening kan de kans op overlijden aanzienlijk verkleinen. Toch blijven veel risicopatiënten ongescreend, onder andere door beperkte bekendheid met screeningsrichtlijnen, tijdsgebrek in de huisartsenpraktijk en de complexiteit van het inschatten van iemands rookgeschiedenis.
Digitale aanpak doorbreekt screeningsbarrières
Om deze obstakels te overwinnen ontwikkelden de onderzoekers mPATH-Lung, een interactief digitaal programma waarmee patiënten buiten reguliere zorgmomenten kunnen bepalen of zij in aanmerking komen voor screening. Het programma bevat een korte educatieve video, een beslisondersteunend hulpmiddel en de mogelijkheid om direct een afspraak te plannen bij een gespecialiseerd screeningscentrum.
Aan het gerandomiseerde klinische onderzoek namen 1.333 personen deel met een rookverleden en een verhoogd risico op longkanker. Na zestien weken had 25% van de deelnemers in de mPATH-Lung-groep een CT-screening ondergaan, tegenover 17% in de controlegroep die alleen het advies kreeg om screening met hun arts te bespreken. De toename werd gezien in alle demografische en sociaaleconomische groepen, en er werden geen complicaties gemeld. De studie is onlangs gepubliceerd in JAMA.
Toekomst van digitale preventiezorg
Volgens dr. Alison Brenner (UNC School of Medicine) laat de studie zien dat digitale outreach via patiëntportalen of sms een schaalbare en effectieve aanvulling vormt op reguliere zorg. “We zagen verbeteringen bij alle groepen, ook bij populaties die traditioneel minder toegang hebben tot screening,” aldus Brenner.
Onderzoeksleider prof. Daniel Reuland voegt toe: “Met dit programma kunnen we patiënten proactief bereiken, hun kennis vergroten en ze rechtstreeks verbinden met screeningsprogramma’s. Dit onderzoek toont aan dat digitale gezondheidsoplossingen niet alleen informatief, maar ook levensreddend kunnen zijn.”
De onderzoekers zien mPATH-Lung als een model voor bredere toepassing van digitale preventieve zorg, waarmee gezondheidsverschillen kunnen worden verkleind en vroegtijdige diagnose van longkanker wereldwijd kan worden verbeterd.
Bevolkingsonderzoek
Twee jaar geleden stelden experts van het Radboudumc hoe AI in de toekomst een bevolkingsonderzoek naar longkanker mogelijk kan maken. Volgens hoogleraar Mathias Prokop is grootschalige screening momenteel onhaalbaar vanwege het tekort aan radiologen en de enorme hoeveelheid CT-beelden die per persoon nodig zijn. AI kan deze werklast verlichten en de analyse efficiënter maken.
Onderzoekers Colin Jacobs en Jan Woetzel benadrukten toen dat AI niet alleen longkankerscreening, maar ook borstkankeronderzoek kan versnellen door één radioloog te ondersteunen. Hoewel een landelijke longkankerscreening nog toekomstmuziek is, biedt AI perspectief, vooral voor gerichte screening van risicogroepen zoals rokers, wat de kans op vroege detectie aanzienlijk kan vergroten.
Vroegtijdige diagnose longkanker
Begin dit jaar hebben Britse onderzoekers, in samenwerking met het Nederlandse Research Institute for Diagnostic Accuracy, de effectiviteit onderzocht van een Zuid-Koreaanse AI-tool voor het analyseren van longscans op tekenen van longkanker. De technologie, ontwikkeld door Coreline Soft, bleek in staat om scans zonder verdachte afwijkingen betrouwbaar te herkennen, waardoor radiologen zich kunnen richten op relevante gevallen. Dit verhoogt de efficiëntie zonder aan diagnostische nauwkeurigheid in te boeten.
Alle bevestigde longkankergevallen werden correct door de AI gemarkeerd, wat betekent dat geen diagnoses werden gemist. Volgens de onderzoekers kan AI een sleutelrol spelen in het betaalbaar en schaalbaar maken van longkankerscreening, vergelijkbaar met bevolkingsonderzoeken naar borst- en darmkanker.
