Het Maastricht UMC+ start een pilot met servicerobot Mace in de dagelijkse zorgpraktijk. Na een reeks kleinschalige experimenten op zeven afdelingen onderzoekt het Zorginnovatielab van het academisch ziekenhuis nu hoe de robot functioneert in echte werkprocessen en wat dat betekent voor patiënten, zorgprofessionals en de kwaliteit van zorg.
Mace is zo op het oog slechts een tablet op wielen. “Toch merken we dat patiënten, jong én oud, positief op Mace reageren”, zegt Esther Lacko, innovator bij het Zorginnovatielab van het Maastricht UMC+. “De robot heeft iets aandoenlijks en maakt iets los. Mensen worden nieuwsgierig en het gesprek ontstaat bijna vanzelf.”
Volgens collega-innovator Luca Voorhoeve kan Mace praktische taken ondersteunen: “Mace wijst de weg, geeft standaardinformatie over een onderzoek of behandeling en kan eenvoudige informatie ophalen bij de patiënt.”
Het MUMC+ werkt al langer met diverse soorten robots. Voorbeelden zijn de Da Vinci-operatierobot, een ‘collega’- chirurgische robot van startup Microsure, een medicatierobot in de apotheek en een schoonmaakrobot. De inzet van robotica is geen doel op zich, benadrukt Lacko. “Robots zijn voor ons geen doel op zich. Maar ze kunnen wel helpen om de kloof tussen zorgvraag en zorgaanbod te overbruggen. Door repeterende en arbeidsintensieve taken over te nemen, creëren we ruimte voor hoogwaardige zorg en menselijk contact."
Van experiment naar pilot
Alle innovaties worden stapsgewijs onderzocht via de design thinking-methode. “We willen eerst begrijpen welk probleem we willen oplossen en voor wie”, aldus Voorhoeve. “In de eerste fase worden robots nog niet gekoppeld aan patiëntgegevens of IT-systemen, maar kijken we vooral naar het eerste gebruiksgemak en de reacties van patiënten en zorgprofessionals.”
Bij Mace is die verkenningsfase inmiddels afgerond. De robot werd getest op afdelingen als het Hart- en Vaatcentrum, Diëtetiek en Endoscopie, onder meer voor het geven van standaardinformatie, het begeleiden van patiënten en het afnemen van vragenlijsten. De resultaten zijn overwegend positief, stelt Voorhoeve.
“Mace kreeg van patiënten een score van 4,3 (op schaal van 1-5, red.). 78 procent vond de informatie zeer duidelijk, 67 procent vond de wijze van aanbieden aangenaam.” Alle deelnemers wilden in de toekomst vaker op deze manier worden geïnformeerd, aldus Voorhoeve.
Tegelijkertijd liet de verkenningsfase ook zien waar de grenzen liggen. In stressvolle situaties geven patiënten de voorkeur aan persoonlijk contact. “Dat onderstreept hoe belangrijk het is om zorgvuldig af te wegen welke taken een robot kan overnemen en waar persoonlijk contact onmisbaar blijft”, zegt Lacko.
Integratie in het werkproces
In de huidige pilotfase staat vooral de inpassing in het dagelijkse werk centraal. Zo moet duidelijk worden hoe de robot past in het werkproces, of patiënten de informatie net zo goed onthouden en of het echt bijdraagt aan de kwaliteit van zorg, aldus Voorhoeve. Ook wordt gekeken naar dataveiligheid, betrouwbaarheid en toegankelijkheid.
Volgens Voorhoeve is het doel helder: “Het doel van de robot is niet het vervangen van menselijke zorg. Doordat de robot bepaalde standaardtaken overneemt, ontstaat juist meer ruimte voor zorgverleners om echt in gesprek te gaan met de patiënt.”
De komende jaren krijgt robotica bovendien een extra impuls door de renovatie van de kliniek. “Zodat, als vanaf 2028 de nieuwe afdelingen worden geopend, robots veilig kunnen navigeren, laden en functioneren in een moderne zorgomgeving”, zegt Lacko tot slot.
Het MUMC+ organiseert op 28 januari 2026 van 13.30-14.00 uur een workshop over Mace tijdens de ICT&health World Conference. Aanmelden voor het congres is hier mogelijk.
