De zorg is in beweging en dat is mooi. Want waar beweging is, is ruimte voor vooruitgang. Digitalisering opent nieuwe mogelijkheden om zorg mensgericht, toegankelijk en toekomstbestendig te maken. Natuurlijk vraagt dat ook iets van mensen: verandering raakt aan onze gebruikelijke gewoontes, overtuigingen en waarden die diep verankerd zijn in het vak. En dat gaat vaak gepaard met weerstand, een menselijke reactie. Maar juist daar ligt de sleutel tot duurzame vooruitgang. Wie met aandacht luistert naar wat weerstand vertelt, komt tot waardevolle inzichten over wat mensen écht belangrijk vinden in hun werk en hoe dit van invloed is op verandering. Dan kun je van daaruit bouwen aan innovatie die wérkt.
Als communicatieadviseur met een achtergrond in coaching en NLP (neuro linguïstisch programmeren) merk ik het regelmatig: vernieuwing in de zorg is nooit alleen technisch. Het gaat over mensen, identiteit, trots en van betekenis willen zijn. Wanneer we gaan digitaliseren, raken we aan die diepere lagen; en dat maakt het vernieuwingsproces soms lastig maar juist ook interessant.
Logische reacties op verandering
Wat vaak ‘weerstand’ wordt genoemd, is in feite een teken van betrokkenheid. Het laat zien dat mensen veel waarde hechten aan de kwaliteit en betekenis in hun werk. Weerstand wordt vaak gezien als een obstakel, “onze collega’s willen dit niet”, maar is in wezen logisch gedrag. Het is het gevolg van een verandering die raakt aan onze basisbehoeften als mens. In een omgeving waar jarenlang vaste routines hebben gewerkt, voelt verandering onwennig. Achter uitspraken als:
- “Goede zorg is persoonlijke zorg; en dat kan niet digitaal.”
- “Mijn patiënten zitten hier niet op te wachten.”
- “Als we digitaliseren, verdwijnt de mens aan het bed.”
schuilen waarden, ervaringen en overtuigingen die zorgvuldig zijn opgebouwd. Ze zijn niet fout maar ze vertellen juist iets over waar de kracht van een organisatie ligt. Wie wil vernieuwen, doet er goed aan die overtuigingen te onderzoeken en te waarderen. Ze vormen het startpunt van een gesprek over betekenisvolle innovatie.
Communicatie als katalysator
Echte vooruitgang ontstaat niet door uit te leggen wat we doen, maar door samen te verkennen waarom we het doen. Communicatie speelt daarbij een sleutelrol. Het vraagt om gesprekken die ruimte maken voor twijfel én nieuwsgierigheid. Om taal die uitnodigt in plaats van oplegt. En om betrokkenheid van zorgprofessionals vanaf het allereerste moment; niet pas bij de implementatie, maar bij het ontwerpen van de verandering zelf.
Doorbreken van patronen
Veranderen doe je niet met alleen rationele argumenten. Gedrag wordt grotendeels gestuurd door onbewuste patronen, de zogenaamde ‘ingesleten neurologische paden’. Dit zijn vaste routes die mensen volgen omdat ze vertrouwd voelen. Digitale zorg nodigt uit tot het ontdekken van nieuwe routes. Dat vraagt tijd, oefening en vertrouwen. Maar ook om lef om daar het voortouw in te nemen binnen organisaties. Organisaties die hier succesvol in zijn, creëren een veilige leeromgeving waarin experimenteren mag en fouten gezien worden als onderdeel van groei.
Wat helpt om verandering te laten landen?
- Herken de emotie achter de reactie. Twijfel of aarzeling zijn tekenen van betrokkenheid. Door er ruimte voor te maken, ontstaat verbinding.
- Werk met enthousiaste voorlopers. Zij laten in de praktijk zien hoe digitalisering kan bijdragen aan betere, mensgerichte zorg. Inspiratie werkt krachtiger dan overtuiging.
- Verbind innovatie aan bestaande waarden. Laat zien hoe digitale zorg juist helpt om persoonlijke aandacht, rust in het werk of samenwerking te versterken.
- Gebruik taal die uitnodigt. Woorden doen ertoe. Spreek niet over ‘implementeren’, maar over ‘ontdekken’, ‘ontwerpen’ of ‘uitproberen’. Dat verlaagt drempels en stimuleert eigenaarschap.
Van draagvlak naar eigenaarschap
Verandering beklijft niet als mensen iets moeten, maar als ze de waarde ervan inzien. Dat vraagt om een communicatieve benadering die niet duwt, maar meebeweegt en aansluit. Digitale zorg integreren is geen technische operatie, maar een proces van collectief leren.
De integratie van digitale zorg in het Nederlandse zorglandschap is een proces van systeemverandering. Waar systemen veranderen, komen overtuigingen in beweging. Dat is geen obstakel, maar de kern van transitie. Wie met aandacht durft te luisteren naar de onderstroom, ontdekt de beste route voor duurzame vernieuwing.
Het nieuwe jaar staat voor de deur; het moment van goede voornemens. Een mooi voornemen zou kunnen zijn om eens wat vaker het gesprek aan te gaan op een ander niveau. Niet over technische tools en processen maar over datgene wat zorgcollega's echt beweegt. Dat zou zo maar eens tot een hele andere inzichten kunnen leiden.
Door innovation partner
