Patiënten krijgen steeds meer zeggenschap over hun eigen oogzorg. In Het Oogziekenhuis Rotterdam loopt momenteel een bijzonder onderzoek waarbij mensen met netvliesaandoeningen zelf aangeven hoe hun ziekte hun dagelijks leven beïnvloedt. Via digitale vragenlijsten, de zogeheten PROMs, krijgen patiënten een actieve stem in hun behandeling. Op 2 oktober 2025 kwamen deelnemers van het VR PROMs-onderzoek bijeen om de eerste resultaten te bespreken, nieuwe ontwikkelingen te horen en ervaringen uit te wisselen.
Het onderzoek naar de VR PROMs wordt geleid door netvlieschirurg dr. Sonia Manning en promovenda Jarinne Woudstra. Sinds de start in 2022 verzamelen zij informatie over hoe netvliesaandoeningen het dagelijks leven van patiënten beïnvloeden. In persoonlijke gesprekken vertelden deelnemers over hun klachten, beperkingen en zorgen. Deze verhalen vormden de basis voor een uitgebreide vragenbank.
Door de gesprekken tijdens de bijeenkomst werd duidelijk hoe de stem van patiënten is. Hun ervaringen vormen niet alleen de basis van de VR PROMs, maar zorgen er ook voor dat de vragenlijsten bruikbaar blijven in de praktijk. “Een PROM is meer dan een onderzoeksmiddel. Het helpt straks arts en patiënt om naast medische waarden ook de ervaren kwaliteit van leven mee te nemen in keuzes over behandeling”, zegt Jarinne Woudstra.
Automatische selectie
Een geavanceerd computersysteem stelt voor elke patiënt automatisch een selectie samen uit deze vragen. Daardoor sluit de vragenlijst nauw aan op de individuele situatie, zonder onnodige of irrelevante vragen. Het resultaat is een efficiënte en gepersonaliseerde manier om in kaart te brengen wat er voor de patiënt echt toe doet.
Het onderzoek richt zich op drie groepen mensen met aandoeningen aan het glasvocht en netvlies: netvliesloslatingen, vitreomaculaire aandoeningen zoals een maculagat of maculapucker en glasvochttroebelingen (zogeheten floaters). Waar standaard medische onderzoeken zich vaak beperken tot zichtmetingen en beeldvorming, wil dit project juist inzicht geven in de aspecten van kwaliteit van leven die in de spreekkamer minder snel aan bod komen.
Toepassen in spreekkamer
Met de in 2025 toegekende ZonMw MedZO-subsidie van € 300.000 kan het team in de komende jaren de validatie uitbreiden, meer patiënten betrekken en de digitale infrastructuur versterken. Als de validatiefase succesvol is afgerond, volgt de invoering in de oogzorg. De VR PROMs worden dan een vast hulpmiddel in de spreekkamer. Niet alleen het oog, maar ook de mens achter het oog staat dan centraal.
Eye-on-a-chip
Een van de oogziekten die wereldwijd vaak voorkomt is Glaucoom. Het is een oogziekte waarbij verhoogde oogdruk blijvende schade aan de oogzenuw veroorzaakt en een belangrijke oorzaak is van onomkeerbaar gezichtsverlies. In sommige gevallen wordt de aandoening verergerd door steroïde-oogmedicatie, zoals dexamethason. De precieze oorzaak hiervan was tot voor kort onduidelijk.
Onderzoekers van Cornell University hebben met behulp van een innovatief ‘eye-on-a-chip’ platform inzicht gekregen in dit mechanisme. Deze 3D-geprinte microschaaltechnologie bootst de vloeistofstroming en celstructuren van het menselijk oog na, en laat zien hoe steroïden de afvoer van kamerwater verstoren, wat bijdraagt aan verhoogde oogdruk.
