Om onderstaande en alle andere premium artikelen te lezen, moet u inloggen of een account aanmaken.
U kunt nog {free_articles_left} premium artikel gratis lezen. Om meer premium artikelen te lezen, moet u inloggen of een account aanmaken.
Op dinsdag 21 oktober heerst in het Meander Medisch Centrum in Amersfoort een gezonde opwinding. Twee vrachtwagens, die normaal gezien alleen door facilitaire medewerkers zouden worden uitgeladen, worden nu binnengehaald door chirurgen en OK-medewerkers, de bestuurder van Meander en journalisten van regionale en nationale media.
De aanleiding: Meander kiest als eerste ziekenhuis in Nederland voor de Da Vinci 5, het nieuwste robotgeassisteerde operatiesysteem van Intuitive. Het ziekenhuis markeert hiermee een kantelpunt: met de introductie van de ‘DV5’ zijn robotgeassisteerde chirurgische systemen van zeer geavanceerd technische hulpmiddelen getransformeerd naar datagedreven kennispartners die de operatiekamer en het ziekenhuis anders laten werken. Meander schafte zelfs twee systemen aan en opent daarmee nadrukkelijk de deur naar een nieuw tijdperk in de chirurgie. Prof. dr. Esther Consten, hoogleraar robotchirurgie en chirurg bij Meander: “Met de Da Vinci 5 haalt Meander een platform in huis waarop chirurgen, OK-teams en managers met meetbare inzichten kunnen sturen op kwaliteit, veiligheid en efficiëntie.”
Wie vandaag naar robotchirurgie kijkt, ziet een technologie die in twee decennia aardig volwassen is geworden en die minimaal invasieve chirurgie naar een ongekend niveau getild heeft. De chirurg heeft slechts een kleine incisie nodig om zijn of haar werk te doen. Doordat de geavanceerde camera het operatieveld heel scherp en driedimensionaal in beeld brengt, het robotsysteem de handbewegingen van de chirurg in de console perfect naar de wend- en buigbare instrumenten vertaalt en het systeem de kleine, maar onvermijdelijke handtrillingen van de arts uitfiltert, kan de chirurg zeer gericht en precies opereren. Robotgeassisteerde chirurgie leidt daardoor onder andere tot minder bloedverlies, minder complicaties, een sneller herstel en daarmee een kortere opnameduur voor de patiënt.
Maar zo zijn er nog veel meer features die de chirurg, ongeacht zijn of haar specialisme, helpen om de patiënt optimaal te opereren met het nieuwe robotgeassisteerde operatiesysteem van Intuitive. Juist die combinatie van menselijke expertise en high-tech maakt robotchirurgie zo aantrekkelijk voor uiteenlopende disciplines, van urologie en gynaecologie tot colorectale ingrepen en gastro-enterologische chirurgie.
Wat de Da Vinci 5 bijzonder maakt, is dat het zwaartepunt is verschoven van hardware- naar AI-assisted surgery. Met de nieuwe microprocessors, sensoren en software en een rekenkracht die 10.000 keer groter is dan die van de Xi-generatie, heeft Intuitive ruimte gecreëerd voor AI en machine learning. Zo analyseert de DV5 de data die hij produceert niet alleen, maar koppelt hij ze ook terug aan de gebruiker. Sterker nog: dankzij die AI-component krijgen chirurgen toegang tot informatie van duizenden operaties over de hele wereld; het systeem vergelijkt een operatie met die van peers, waardoor een chirurg elke toekomstige operatie weer naar behoefte kan aanpassen. Prof. dr. Ivo Broeders, hoogleraar robotchirurgie en chirurg bij Meander Medisch Centrum zegt hierover: “Met de Da Vinci 5 krijg je in de operatiekamer er letterlijk een slimme partner bij. Een systeem dat niet alleen technisch uitblinkt, maar dankzij AI ook actief meedenkt.”
Concreet uit het datagedreven karakter van de DV5 zich onder meer in de feature My Intuitive+. Deze suite biedt toegang tot Telepresence, waarmee real-time samenwerking en mentoring-op-afstand mogelijk wordt. De trainingsapplicatie Case Insights combineert Da Vinci-systeemdata, kinematica-analyses en AI-ondersteunde video-analyses, terwijl SimNow 2 chirurgen gericht laat trainen, evalueren en verbeteren. Volgens Consten zijn deze AI-features een echte game changer: robotchirurgie ontwikkelt zich daarmee van technisch hulpmiddel tot volwaardige kennispartner aan de operatietafel.
Maar ook de hardware heeft enkele belangrijke innovaties ondergaan. Wie met enige kennis van eerdere Intuitive-systemen, zoals de X en de Xi, de console van de Da Vinci 5 instapt, merkt direct de visuele optimalisatie. De 3DHD stereo viewer biedt vier keer zoveel beeldpunten en daarmee nog realistischere 3D-diepte dan de Xi. Goed nieuws voor de chirurg, die daardoor veel minder last heeft van oogvermoeidheid. Dat lijkt misschien een detail, maar urenlang intensief opereren vraagt om exact dit soort ergonomische verbeteringen. Daarom heeft Intuitive er ook voor gezorgd dat iedere gebruiker voor elk type procedure zijn voorkeuren kan opslaan qua ergonomie, mediabeheer en energie-instellingen. De chirurg kan dankzij het head-in-menu bovendien zijn of haar instellingen, Telepresence en opnames beheren zonder het hoofd uit de console te halen.
Ook het instrumentarium is opnieuw ontworpen. Zo beschikken de armen over actieve vibratiedemping en zijn ze zo geconstrueerd dat botsingen nog beter worden voorkomen. Een andere feature waar de sector heel enthousiast over is, is de zogeheten Force Feedback. Het systeem meet de weefselweerstand tijdens een operatie, waardoor de chirurg perfect kan inschatten hoe hard of zacht hij aan het weefsel duwt of trekt, en of hij de kracht moet aanpassen.
De patient cart, het gedeelte dus met de vier operatie-armen, is sneller inzetbaar doordat de boom tegelijkertijd kan draaien en uitschuiven. Het docken van het systeem gaat bovendien ongeveer twee keer zo snel als bij de Xi. De toren is misschien wel de meest zichtbare uitdrukking van Intuitive’s integratiefilosofie: waar voorheen vaak een losse laparoscopietoren, een energiegenerator en een insufflator naast het robotsysteem gebruikt werden, integreert de Da Vinci 5 al deze hardware in één platform.
“Dat is meer dan gemak, dat is logistiek”, geeft Broeders aan. “Het geïntegreerde Da Vinci 5-systeem maakt veel traditionele laparoscopie-apparatuur overbodig, waardoor we onze OK opgeruimder en overzichtelijker kunnen houden dan ooit.” Consten voegt daaraan toe: “Voor de patiënt zijn de meeste verbeteringen onzichtbaar, maar ze dragen wel degelijk bij aan zijn herstel. Voor ons zorgen verbeterde 3D-beelden, Force Feedback en de mogelijkheid om te leren van eerdere operaties er simpelweg voor dat we beter en efficiënter kunnen opereren.”
Meander Medisch Centrum is het eerste ziekenhuis in de Benelux dat de Da Vinci 5 inzet. Daarmee neemt het automatisch ook de verantwoordelijkheid op zich om data te verzamelen, protocollen te ontwikkelen, teams op te leiden en inzichten en lessen te delen met peers en aspirant-chirurgen.
In dat verband sluit de DV5 perfect aan bij de doelstelling van Meander om een connected ziekenhuis te zijn waarin zorg, opleiden en data-analyse naadloos in elkaar grijpen. Dankzij SimNow 2 kan de chirurg dezelfde console gebruiken om zich voor te bereiden op een ingreep en om zijn vaardigheden te trainen, met meer dan 35 oefeningen over meerdere specialismen. Vanuit de feature Case Insights ontvangt hij of zij een operatieverslag met objectieve metrics, zodat hij precies ziet hoe zijn operatie zich verhoudt tot die van peers en waar eventueel winst te behalen is. Opleiding gaat daarmee van losstaande cursussen naar een compleet, doorlopend, gepersonaliseerd en met data onderbouwd traject.
Juist die mindset is nodig om robotgeassisteerde chirurgie tot volle wasdom te laten komen. En juist die mindset kenmerkt Meander Medisch Centrum al jaren. Het team in Amersfoort installeerde namelijk in 2011 al zijn eerste Da Vinci-systeem. Bovendien heeft Meander met Broeders de pionier in huis die in 2000 robotchirurgie introduceerde in Nederland, en met Consten bovendien de eerste vrouwelijke hoogleraar robotchirurgie in Nederland. De teams van Consten en Broeders begeleidden inmiddels meer dan 25 promovendi en bouwden een onderzoekslijn op het snijvlak van robotchirurgie en AI in de OK. Die enorme hoeveelheid aan kennis zal Meander blijven bijwerken en blijven inzetten om van het ziekenhuis een aanjager van vernieuwing te maken.
Meanders keuze voor de Da Vinci 5 betekent meer dan de aanschaf van twee robotsystemen. Met de aanschaf zet Meander een strategische stap richting een operatiekamer die nog preciezer opereert, die blijvend leert en die data als integraal onderdeel van kwaliteitsverbetering en innovatie ziet. De aanschaf markeert een nieuwe stap op weg naar het ziekenhuis van de toekomst. Of, zoals Consten het verwoordt: “Met onze nieuwe systemen brengen we de zorg in Amersfoort naar de absolute wereldtop. Robotchirurgie wordt steeds meer AI-gedreven, en de Da Vinci 5 is de infrastructuur waarop we die toekomst nu gaan vormgeven.”
