Iedereen roept dat AI een revolutionaire technologie is. Maar wat betekent dat eigenlijk? Het antwoord komt uit het AI Index 2025 rapport van Stanford University. De conclusies zijn zowel spannend als alarmerend: AI heeft artsen overtroffen in diagnostisch redeneren, computerwetenschappers in programmeren en grafisch ontwerpers in de snelheid waarmee video's en afbeeldingen worden gemaakt. Bovendien zijn de kosten van AI-modellen met een factor 280 gedaald. Toch blijft complex redeneren een gebied waarop mensen nog steeds in het voordeel zijn.
Het jaarlijkse AI Index Rapport van Stanford University maakt duidelijk dat de AI-revolutie niet langer louter een theorie is. Het afgelopen jaar heeft AI barrières doorbroken die voorheen onbereikbaar leken: het heeft geleerd om te programmeren en video's van hoge kwaliteit te genereren, het begrijpt de menselijke taal steeds beter en het redeneert op medisch gebied op een niveau dat bijna gelijk is aan dat van artsen. Het kan informatie uit meerdere bronnen combineren en onmiddellijk correlaties identificeren, bijvoorbeeld tussen levensstijl en ziekte.
AI wordt de kerntechnologie voor de geneeskunde
Voor het eerst concluderen onderzoekers van Stanford dat AI in de geneeskunde niet langer experimenteel of louter complementair is, maar een essentiële, fundamentele technologie aan het worden is.
Het o1-model van OpenAI behaalde in 2024 een nauwkeurigheid van 96,0% op de MedQA-benchmarktest (Medical Question Answering), een record dat 5,8 procentpunten hoger ligt dan het vorige beste resultaat. Sinds 2022 is de nauwkeurigheid op deze benchmark met meer dan 28 procentpunten gestegen. In klinische studies behaalde GPT-4 een diagnostische nauwkeurigheid van 92%, waarmee het beter presteerde dan artsen (74%). . Belangrijk is dat de combinatie van artsen en AI niet altijd tot betere resultaten leidde, wat aangeeft dat de integratie van AI in de klinische praktijk een uitdaging blijft.
AI-systemen presteren al beter dan radiologen bij het opsporen van kanker en het voorspellen van het sterfterisico van patiënten. Cruciaal is dat de beste resultaten werden behaald door samenwerking tussen mensen en AI, wat wijst op een toekomst waarin medische besluitvorming altijd een gezamenlijke inspanning moet blijven.
In 2023 was het aantal door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) goedgekeurde medische apparaten met AI gestegen tot 223, tegenover slechts 6 in 2015. De meeste goedkeuringen waren voor radiologie, gevolgd door cardiologie, neurologie en anesthesiologie.
In 2024 ontstond een golf van gespecialiseerde medische basismodellen. Google bracht Med-Gemini uit, een tool die speciaal is afgestemd op de gezondheidszorg. Andere modellen waren EchoCLIP (echocardiografie), ChexAgent (radiologie) en VisionFM (oogheelkunde). Hun kracht ligt in het trainen op domeinspecifieke gegevens, waardoor ze nauwkeuriger zijn op hun respectieve gebieden.
AI in de geneeskunde kampt ook met een tekort aan praktijkgegevens, die grotendeels zijn opgeslagen in lokale databases. Hier helpt synthetische data die door AI wordt gegenereerd al bij het ontdekken van geneesmiddelen en het identificeren van sociale determinanten van gezondheid – gebieden waar de traditionele geneeskunde vaak moeite mee had vanwege een gebrek aan data.
Een mijlpaal werd bereikt in 2024, toen Demis Hassabis en John Jumper de Nobelprijs voor Scheikunde ontvingen voor hun werk aan eiwitvouwing met AlphaFold, terwijl Geoffrey Hinton en John Hopfield de Nobelprijs voor Natuurkunde kregen voor hun fundamentele bijdragen aan neurale netwerken.
Naarmate de rol van AI in de geneeskunde groeit, neemt ook de bezorgdheid over de ethische ontwikkeling en toepassing ervan toe. Het aantal publicaties over AI-ethiek in de geneeskunde is bijna verviervoudigd, van 288 in 2020 tot 1.031 in 2024. De belangrijkste discussies gaan over gelijke toegang, privacy en verantwoordingsplicht in de klinische praktijk.
AI doorbreekt barrières en stimuleert robotica
Naast de geneeskunde boekt AI ook vooruitgang in andere disciplines. In algemene kennistests in meerdere talen (MMMU) steeg de prestatie van AI met 18,8 procentpunten, van 34,3% in 2023 tot 53,1% in 2024. In een wetenschappelijke redeneringstest op masterniveau (GPQA) verbeterden de resultaten met bijna 49 procentpunten.
De meest opvallende vooruitgang werd geboekt op het gebied van programmeren. Bij de SWE-bench-test, die praktische software-engineeringtaken evalueert, steeg de effectiviteit van AI van 4,4% in 2023 naar 71,7% in 2024, dankzij het toenemende vermogen om complexe problemen op te lossen.
De versnelling van AI stimuleert ook de vooruitgang in andere technologieën. Autonome voertuigen zijn niet langer experimenteel: Waymo verzorgt nu meer dan 150.000 ritten per week zonder bestuurder in de VS, terwijl de Apollo Go-robotaxi's van Baidu passagiers in tal van Chinese steden vervoeren.
Ook particuliere investeringen in AI nemen een hoge vlucht. In de VS zijn de investeringen bijna verdubbeld van 67,2 miljard dollar in 2023 tot 109,1 miljard dollar in 2024. Tegelijkertijd is het gebruik van AI in het bedrijfsleven gestegen van 55% in 2023 tot 78% in 2024. Bedrijven melden meetbare winst op het gebied van klantenservice, marketing, logistiek en software-engineering. Studies bevestigen dat AI de productiviteit verhoogt en helpt om de vaardigheidskloof tussen ervaren en minder ervaren werknemers te overbruggen.
De strijd tussen de AI-giganten: VS vs. China
De VS blijft wereldleider in de productie van geavanceerde AI-modellen, met 40 opmerkelijke modellen in 2024, tegenover 15 uit China en drie uit Europa. Chinese modellen hebben echter snel de prestatiekloof gedicht en zijn op belangrijke benchmarks bijna gelijkwaardig aan Amerikaanse systemen.
China domineert ook op het gebied van octrooien: in 2023 was het goed voor 69,7% van de wereldwijde AI-octrooien. Dit duidt niet alleen op wetenschappelijke concurrentie, maar ook op de geopolitieke belangen van AI-gedreven economische macht.
Een andere opvallende trend is de concentratie van AI-innovatie in particuliere handen. Bijna 90% van de best presterende modellen in 2024 was afkomstig van particuliere bedrijven, tegen 60% in 2023.
Generatieve AI verspreidt zich ook snel onder het grote publiek. ChatGPT wordt maandelijks door ongeveer 300 miljoen mensen gebruikt. De wereldwijde houding is aan het veranderen: in een enquête uit 2024 zei 55% van de respondenten dat AI meer voordelen dan nadelen heeft, een stijging van twee procentpunten sinds 2022. Het optimisme is het grootst in China (83%), Indonesië (80%) en Thailand (77%).
AI is een technologie die de wereld verandert
Een andere opvallende trend is de dalende kostprijs van geavanceerde AI. Het gebruik van een model dat vergelijkbaar is met GPT-3.5 kostte eind 2022 nog 20 dollar per miljoen tokens, maar in oktober 2024 was dat gedaald tot slechts 0,07 dollar – een daling van 280 keer. Dit maakt de toegang voor onderzoekers en start-ups democratischer.
Tegelijkertijd worden kleinere modellen efficiënter. Microsofts Phi-3-mini (3,8 miljard parameters) evenaart nu de prestaties van modellen die meer dan 100 keer zo groot zijn.
De auteurs van het AI Index 2025 rapport concluderen dat we ons op een historisch keerpunt bevinden in de ontwikkeling van AI. Het ongekende tempo van de vooruitgang laat zien hoe snel AI oprukt in domeinen die voorheen voorbehouden waren aan mensen.
Nog maar een paar jaar geleden was er een enorme vraag naar IT-specialisten; vandaag de dag kunnen AI-systemen al veel van hun taken uitvoeren. Toch benadrukt het rapport dat AI niet alleen een technologie is, maar ook een kracht die de geneeskunde, de geopolitiek en de samenleving hervormt. De uitdaging voor overheden is ervoor te zorgen dat de voordelen van deze revolutie breed worden gedeeld, terwijl risico's zoals ongelijkheid en banenverlies worden beperkt.
