In ouderenzorgorganisatie Vitalis staat de missie ‘De kunst van gelukkig ouder worden’ centraal. Met 24 locaties in Eindhoven, Geldrop en Heerlen hanteert Vitalis het uitgangspunt ‘zelfstandig (thuis) wonen’, waarbij professionele zorg ondersteunend wordt geboden. Daarnaast heeft Vitalis pg-afdelingen met 24-uurs zorg, waaronder 2 afdelingen op locatie Engelsbergen.
Het innovatieteam van Vitalis zet actief in op zorgtechnologie, met onder andere het gebruik van 360 graden VR-brillen. Lotte van Oss onderzocht voor haar afstuderen bij de Fontys opleiding Toegepaste Psychologie hoe de inzet van VR-brillen voor bewoners van een pg-afdeling de druk op de zorg kan verlichten en tegelijkertijd een positieve bijdrage kan leveren aan de levenskwaliteit van de ouderen. In ICT&health 6 schrijft Van Oss met enkele mede-auteurs (zie onderaan het bericht) over de resultaten van de studie.
Zoektocht naar de interventie
De onderzoeksvraag luidde: ‘Hoe kunnen de medewerkers de 360 graden VR-bril inzetten om onbegrepen gedrag bij de bewoners te verminderen?’ Via literatuur- en inleefonderzoek zijn eerst onderliggende deelvragen beantwoord: zoals dat de inzet van VR-brillen onrust en onbegrepen gedrag bij mensen met dementie kan verminderen. Ook bleek dat vooral op het attitude-gebied ‘connectiviteit’ - de houding van medewerkers tegenover het werken met technologie - veel winst te behalen valt.
Om een passende interventie te maken, is er via een ideeënmuur samen met de medewerkers geïnventariseerd waar hun behoeften liggen. Hieruit ontstond een boekje met uitleg over de bril, inspirerende verhalen en heldere instructies. De inhoud werd zorgvuldig samengesteld en meerdere keren geëvalueerd door verschillende betrokkenen. Het is bondig en passend bij het jargon op de werkvloer.
De verwachting was dat daarmee het gebruik van de VR-bril snel opgepakt zou worden. Het daadwerkelijke gebruik op de werkvloer kwam echter niet op gang. Mede door ziekte onder het personeel en bijkomende werkdruk bleef het boekje ongebruikt op de plank liggen.
Voordelen VR begrijpen
Het tweede onderdeel van de interventie was een trainingsbijeenkomst. Deze had twee duidelijke doelen: medewerkers moesten na afloop de basisfuncties van de VR-bril kunnen omschrijven én medewerkers moesten begrijpen welke voordelen de zorgtechnologie heeft binnen het werk.
Tot slot werd ‘coaching on the job’ ingezet via een ‘train-de-trainer-model’, waarbij stagiairs, Tim Huisman en Zafiris Ioannidis vanuit Fontys Sociaal Innovatiecentrum (SIC) Zorg en Wél-zijn ondersteuning boden. De stagiairs zijn eerst gecoacht door de onderzoeker, totdat zij genoeg bekwaamheid hadden om de medewerkers te coachen.
Succesvolle implementatie
De interventie heeft bijgedragen aan het vergroten van kennis, vaardigheden en vertrouwen in het toepassen van de VR-bril bij de medewerkers. Het gebruiksgemak van de VR-bril is hoog, bevorderd door de heldere instructies en de eenvoudige bediening. De VR-technologie veroorzaakt weinig tot geen ‘cyberziekte’, doordat de opnamen die gebruikt worden, vanuit stilstand zijn gemaakt.
De conclusie is dat de ontwikkelde interventie positief bijdraagt aan de implementatie van VR-technologie binnen de afdeling. In hoeverre en op welke wijze dit een positief effect heeft op het verminderen van onbegrepen gedrag bij de bewoners, zal nader onderzocht moeten worden.
Lotte van Oss is met dit project afgestudeerd als toegepast psycholoog. Zij is hierbij ondersteund door Bente van Pinxteren vanuit Vitalis en door Lucinda Harryana en Wilco Bosems vanuit Fontys Sociaal Innovatiecentrum Zorg en Wél-zijn.
Lees het hele artikel in editie 6 van ICT&health, die op 12 december verschijnt.
