Wearables zoals smartwatches, slimme ringen en patches rukken op in de gezondheidszorg. Steeds vaker claimen deze apparaten bloeddruk te kunnen meten zónder traditionele manchet. Het idee is aantrekkelijk: continu, comfortabel en volledig geïntegreerd in het dagelijks leven. Toch waarschuwt de American Heart Association (AHA) dat de technologie nog lang niet klaar is voor klinisch gebruik. De betrouwbaarheid schiet tekort. En dat kan grote gevolgen hebben voor diagnose en behandeling.
Het belang van betrouwbare bloeddrukmeting kan nauwelijks overschat worden. In Nederland hebben zo’n 2.8 miljoen mensen last van een te hoge bloeddruk (hypertensie), ofwel 1 op de 4 volwassenen. In de VS is dat zelfs ruim 1 op de 2 mensen, Wereldwijd gaat het om ongeveer 1,4 miljard volwassenen. Hoge bloeddruk blijft de belangrijkste beïnvloedbare risicofactor voor hart- en vaatziekten, beroerte, hartfalen en nierziekte. Betrouwbare meting is dus essentieel voor preventie en behandeling. Wearables lijken daarbij een logische volgende stap, omdat zij inzicht kunnen bieden in bloeddrukschommelingen tijdens het leven van alledag – thuis, tijdens inspanning en zelfs tijdens de slaap.
Nog onvoldoende ontwikkeld
Maar volgens de AHA is de technologie nog onvoldoende uitontwikkeld, zo staat te lezen in een recent wetenschappelijk statement, gepubliceerd in Hypertension. De groei van commerciële oplossingen gaat sneller dan de wetenschappelijke onderbouwing. Veel van deze apparaten gebruiken innovatieve methoden zoals fotoplethysmografie (lichtmetingen om bloedstroom te bepalen) of tonometrie (het registreren van drukgolven aan de huid), eventueel gecombineerd met algoritmen en persoonlijke gegevens. Het klinkt geavanceerd, maar vooralsnog ontbreekt harde validatie.
Op dit moment zijn de meeste manchetloze apparaten simpelweg niet nauwkeurig genoeg. Sommige wearables hebben FDA- of CE-goedkeuring, maar die zegt weinig over daadwerkelijke meetprecisie; formele accuraatheidstests zijn niet verplicht. Wereldwijd blijkt tot wel 80 procent van alle bloeddrukmeters – inclusief veel manchetloze apparaten – nooit officieel op nauwkeurigheid getest. Dat betekent dat zorgverleners en patiënten vaak vertrouwen op waarden waarvan de betrouwbaarheid niet is gegarandeerd. Volgens de AHA kan dat leiden tot verkeerde diagnoses, foutieve medicatieaanpassingen en onnodige ongerustheid.
Onbekende klinische betekenis
Daar komt bij dat wearables een grote hoeveelheid nieuwe data genereren. Mensen meten opeens hun bloeddruk tijdens het sporten, tijdens werkstress of in hun slaap. Dat levert interessante inzichten op, maar de klinische betekenis van zulke metingen is nog onbekend. Zonder duidelijke drempelwaarden of verband met medische uitkomsten – bijvoorbeeld risico op beroerte of hartinfarct – blijft het interpretatievraagstuk groot. Overdiagnostiek en interpretatiefouten liggen op de loer.
Bovendien blijken resultaten gevoelig voor externe factoren zoals arm- of polspositie, huidkleur, temperatuur, beweging en de tijd die verstreken is sinds kalibratie met een traditionele bloeddrukmeter. Vooral het effect van huidpigmentatie op optische sensoren vraagt meer onderzoek, om te voorkomen dat technologie bijdraagt aan gezondheidsverschillen.
Manchetloze bloeddrukmeting heeft wel potentie
Toch benadrukt de AHA dat de technologie veel potentie heeft. Met voldoende validatie en transparantie kan manchetloze bloeddrukmeting de toekomstige hypertensiezorg fundamenteel veranderen. Wearables zouden bijvoorbeeld screening in onderbediende gebieden toegankelijker kunnen maken, telemonitoringprogramma’s kunnen versterken en patiënten meer regie kunnen geven over hun gezondheid. Door continue metingen ontstaat een rijker beeld van dagelijkse variaties in bloeddruk, wat nu vaak verborgen blijft.
Maar dat toekomstbeeld vereist een aantal stappen. Allereerst moeten fabrikanten transparant zijn over hun algoritmen: hoe komen waarden tot stand, wat is de rol van kalibratie en hoe worden gegevens opgeslagen en beschermd? Daarnaast zijn strenge, gestandaardiseerde validatieprotocollen nodig, vergelijkbaar met die van traditionele manchetmeters. Daarbij moeten apparaten niet alleen getest worden in rust, maar ook onder realistische omstandigheden zoals tijdens inspanning, slaap of na inname van medicatie. Pas wanneer zulke testen zijn doorstaan, kunnen zorgverleners vertrouwen op de metingen.
Ook privacy en dataveiligheid krijgen veel aandacht. Wearables verzamelen enorme hoeveelheden gezondheidsinformatie. Transparantie over gegevensgebruik, datadeling en beveiliging is daarom essentieel om het vertrouwen van patiënten en professionals te behouden.
Handig om trends te bespreken
Voor nu adviseert de AHA patiënten die wearables gebruiken om hun bloeddruk te volgen, om dit altijd te melden aan hun zorgverlener. De waarden kunnen nuttig zijn om trends te bespreken, maar mogen niet gebruikt worden voor formele diagnose of behandelaanpassingen. Voor klinische besluitvorming blijft de traditionele manchet voorlopig de gouden standaard.
De boodschap is helder: manchetloze bloeddruktechnologie heeft de potentie om de zorg te transformeren, maar is vandaag nog niet klaar voor de spreekkamer. Met gerichte investeringen in onderzoek, validatie en transparantie kan de sector echter grote stappen zetten richting nauwkeurige, continue en patiëntvriendelijke bloeddrukmonitoring. Zodra die brug is geslagen, kunnen wearables uitgroeien tot een waardevol instrument in de strijd tegen hypertensie, een van de grootste wereldwijde gezondheidsuitdagingen van deze tijd.
Wearable alternatieven
Er zijn overigens wel al goede, betrouwbare, wearable bloeddrukmeters. Een mooi voorbeeld daarvan is de Huawei Watch D2 die begin dit jaar op de Europese markt verscheen. Die heeft aan de binnenzijde van het polsbandje een manchet. Dit is dus geen manchetloze, draagbare, bloeddrukmeter, maar wel een die eenvoudig te gebruiken is en bovendien behoorlijk accuraat. Een van onze redacteuren gebruikt hem al meer dan een half jaar en heeft de metingen ook vergeleken met professionele, door artsen gebruikte, bloeddrukmeters. De metingen van de smartwatch wijken gemiddeld nooit meer af dan 1 tot 3 procent.
In 2023 ontwikkelden ingenieurs van de Universiteit van Californië een smartphone accessoire die op de camera geplaatst kon worden en waarmee, door de vinger erop te leggen, in combinatie met een bijbehorende app, de bloeddruk eenvoudig gemeten kon worden. In de eerste tests bleek deze accessoire, die amper een dollar kostte om te maken, ook nagenoeg even goed te presteren als de traditionele manchet-meters.
