Een slimme digitale rekenhulp helpt kinderartsen om het antibioticagebruik bij pasgeboren baby’s drastisch te verminderen. De zogenoemde EOS-calculator maakt een nauwkeurige risico-inschatting mogelijk, waardoor behandelbeslissingen beter onderbouwd kunnen worden. Zo worden onnodige ziekenhuisopnames en medische handelingen voorkomen. Dit concluderen van Tergooi MC, Amsterdam UMC en Erasmus MC na een onderzoek dat is gepubliceerd in eClinicalMedicine. De studie toont aan dat de inzet van deze digitale tool niet alleen effectief is, maar ook veilig én patiëntvriendelijk.
De EOS-calculator berekent hoe groot het risico is dat een pasgeboren baby een infectie krijgt. EOS staat voor early-onset sepsis: een bacteriële infectie die kan optreden in de eerste 72 uur na de geboorte. Alleen als het risico verhoogd is, wordt gestart met antibiotica. Met de nieuwe aanpak kan op een veilige manier onnodig antibioticagebruik onder pasgeborenen worden teruggedrongen. In het onderzoek werd de slimme rekenhulp vergeleken met de huidig richtlijn. De onderzoekers volgden daarvoor 1.830 baby’s in tien Nederlandse ziekenhuizen.
Minder zorgen voor ouders
Minder antibiotica betekenen ook minder zorgen voor de ouders en het kind, legt Frans Plötz, kinderarts in Tergooi MC en hoogleraar in Amsterdam UMC uit: “Als we antibiotica geven, moet een baby twee tot zeven dagen in het ziekenhuis blijven. Dat betekent een infuus, meerdere prikken en veel stress voor ouder en kind. Dankzij de EOS-calculator weten we nu: veel baby’s hebben dat helemaal niet nodig.”
Uiteindelijk bleek uit de studie dat de inzet van de EOS-calculator tot een vermindering van antibioticagebruik van 72 procent leidde zonder dat dit nadelige effecten had voor de baby’s. Kinderarts in opleiding Niek Achten van het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis voegt toe dat bij een laag risico oplettendheid wel nodig blijft. Zijn collega in het ziekenhuis en arts-onderzoeker Sanne Janssen voegt daaraan toe dat antibiotica op jonge leeftijd niet zonder risico’s is.
Antibiotica verstoort het afweersysteem en het kan leiden tot een verhoogde kans op allergieën en astma op latere leeftijd. Door de nieuwe aanpak worden baby’s dus ook beschermd tegen de nadelige effecten van antibiotica. “En minder ziekenhuisopnames betekent ook een besparing op zorgkosten”, vult arts-onderzoeker Bo van der Weijden van Amsterdam UMC en Tergooi MC aan.
EOS calculator direct inzetbaar
De EOS calculator wordt in een toenemend aantal ziekenhuizen in Nederland gebruikt en is inmiddels geïntegreerd in het elektronisch patiëntendossier. Kinderartsen en verloskundigen kunnen er direct mee aan de slag. De studie werd mogelijk gemaakt door het Samenwerkingsverband Pediatrie in Nederland (SPIN) van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK), met financiering uit het Cultuurfonds.
Vorig jaar hebben onderzoekers van de universiteiten van Galway en Heidelberg 360 ‘digitale baby’s’ ontwikkeld op basis van gegevens van 10.000 pasgeborenen, zoals geslacht, geboortegewicht en metabolietconcentraties. Met deze computermodellen kan het metabolisme van baby’s in de eerste zes maanden worden gesimuleerd. Uit hun studie, gepubliceerd in Cell Metabolism, blijkt dat de modellen zowel biomarkers voor erfelijke metabole ziekten als reacties op verschillende behandelingen nauwkeurig kunnen voorspellen.
