Uit een onderzoek van Patiëntenfederatie Nederland blijkt dat patiënten veel verantwoordelijkheid nemen om mee te helpen om de druk op de zorg te verlichten. De deelnemers (9.552) gaven onder meer aan dat ze hun leefstijl aanpassen, zelf informatie opzoeken, digitale en zelfzorg doen en meehelpen met de zorg voor een naaste. Daarmee laat het onderzoek volgens de federatie zien dat het stereotype beeld van de patiënt als ‘Rupsje Nooitgenoeg’, die alleen maar méér zorg zou willen, niet klopt.
“Het tegendeel is waar: patiënten doen er alles aan om de zorg zo min mogelijk te belasten, maar het zorgaanbod verandert nog niet snel genoeg mee,” aldus directeur-bestuurder Patientenfederatie Nederland, Arthur Schellekens. De bereidheid om de zorg te ontlasten komt deels voort uit het besef van patiënten dat de zorg haar grenzen kent. Ook zij maken zich daar zorgen over. Het overgrote deel van de deelnemers aan het onderzoek probeert daarom gezond te leven om klachten te voorkomen of te verminderen.
Thuisarts.nl
Zeven op de tien zoeken zelf online naar antwoorden op een zorgvraag, waarvan meer dan de helft via Thuisarts.nl. Dit voorkomt volgens de deelnemers veel huisartsbezoeken. Tweederde van de deelnemers aan het onderzoek doet aan zelfzorg met zelfzorgmiddelen, of is bewust bezig met bewegen en/of voeding. Bij vier op de tien leidde dit ertoe dat een bezoek aan de zorgprofessional niet meer nodig was.
Bijna vier op de tien deelnemers heeft de afgelopen twee jaar zorg ontvangen via de digitale weg. Van de zorg die niet digitaal werd gegeven, had volgens de deelnemers bijna een kwart wel digitaal gekund. Driekwart van de deelnemers volgens wie de zorg ook online had gekund, had dit ook (gedeeltelijk) gewild. Daarnaast bereiden patiënten zich goed voor op gesprekken met de zorgverlener rond keuzes over behandeling, zorg en ondersteuning.
Voorbereiding en ondersteuning
Tien procent van de deelnemers geeft aan zich niet voor te bereiden, met vaak als reden dat het niet mogelijk was omdat ze niet weten wat ze kunnen verwachten. Ook mantelzorg is een belangrijk onderdeel van de bijdrage: vier op de tien deelnemers zorgt momenteel voor een naaste, vaak in combinatie met professionele zorg.
Patiënten zijn dus zelf volop bezig met hun eigen gezondheid en de zorg voor hun naasten waarmee ze de formele zorg ontlasten. Waar volgens het onderzoek verbetering nodig is, is betere ondersteuning vanuit de zorg. Bijna een kwart van de deelnemers zou meer hulp willen vanuit de zorg bij het verbeteren van hun leefstijl, zoals voedingsadvies, training of begeleiding om adviezen vol te houden.
Ook geven mensen met een chronische aandoening of klacht aan dat zij vaker behoefte hebben aan vergoedingen, meer informatie en meer steun van zorgverleners om zelfzorg goed te kunnen doen. Mantelzorgers noemen daarnaast dat zij meer hulp nodig hebben bij de fysieke zorg, informatie en mentale ondersteuning.
Beter faciliteren
In het debat over de toekomst van de zorg en de personeelstekorten wordt regelmatig benadrukt dat patiënten meer eigen verantwoordelijkheid moeten nemen om de zorg toegankelijk te houden. Het onderzoek van Patiëntenfederatie Nederland laat echter zien dat patiënten dit al op grote schaal doen en bereid zijn om nog meer bij te dragen. Patiënten leveren nu al een belangrijke bijdrage aan het toegankelijk en betaalbaar houden van goede zorg, en geven in het onderzoek aan dat die inzet verder kan groeien wanneer zorgprofessionals, beleidsmakers en politici hen daarin beter faciliteren.
Ook moet er volgens Patientenfederatie Nederland meer worden geïnvesteerd aan de gegevensuitwisseling in Nederland. Uit een eigen onderzoek van de federatie blijkt dat de gegevensuitwisseling nog altijd grote gebreken vertoont met onnodige zorg, vermijdbare medische fouten en soms ook blijvende schade voor patiënten tot gevolg.
