De zorgsector staat voor grote uitdagingen. Door vergrijzing, personeelstekorten en een toenemende zorgvraag komt de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg onder druk te staan. Tegelijkertijd biedt technologische vooruitgang kansen om zorg slimmer, efficiënter en mensgerichter te organiseren. Met die ambitie start op 1 september 2025 het landelijke onderzoeksprogramma SPIRIT – Technologie voor Bemensbare Zorg, mogelijk gemaakt door een subsidie van het Nationaal Regieorgaan SIA. De kracht van SPIRIT ligt in de landelijke samenwerking tussen hogescholen, zorginstellingen en bedrijven.
SPIRIT, wat staat voor Samenwerkingsverband voor Praktijkgericht Innovatieonderzoek in Regionale Infrastructuren voor Technologie, brengt meer dan vijftig partners samen om de zorg toekomstbestendig en bemensbaar te maken. Het programma richt zich op het verlichten van werkdruk, het bevorderen van gezondheid en zelfredzaamheid en het verplaatsen van zorg naar de leefomgeving. Technologie wordt hierin niet als doel op zich gezien, maar als middel om zorg menselijk en werkbaar te houden.
Meer dan tien hogescholen
Meer dan tien hogescholen, waaronder Windesheim (penvoerder), Hogeschool Rotterdam, Fontys en HAN, participeren actief in het consortium. Helma Kaptein, lector aan Hogeschool Rotterdam, neemt de eerste twee jaar het voorzitterschap op zich. Dat voorzitterschap rouleert om samenwerking en kennisdeling te versterken. SPIRIT bouwt voort op het bestaande lectorenplatform PIT (Platform Inzet van Technologie voor Gezondheid en Zorg), waarin lectoren al jaren praktijkgericht werken aan innovatie in de zorg.
Marike Hettinga, lector ICT-innovaties in de Zorg en voorzitter van PIT, benadrukt het belang van een structurele aanpak: “We moeten voorbij de losse projecten denken. SPIRIT biedt een robuuste kennisinfrastructuur voor blijvende impact.”
Praktijkgerichte aanpak
Voor de eerste vier jaar ontvangt SPIRIT2 miljoen euro subsidie van SIA. De deelnemende partijen dragen gezamenlijk nog eens 2 miljoen euro bij. Na deze periode is verlenging met vier jaar mogelijk. Het programma ontwikkelt een gezamenlijke methodiek voor ontwerp-, implementatie- en evaluatieonderzoek. Deze mensgerichte aanpak – met korte ontwikkelcycli en intensieve samenwerking met zorgprofessionals en cliënten – zorgt ervoor dat innovaties goed aansluiten bij de praktijk.
Studenten en onderzoekers werken direct in de zorgpraktijk mee aan het verbeteren van processen en het implementeren van technologie. Zo wordt niet alleen de zorg verbeterd, maar ook het onderwijs verrijkt met actuele, praktijkgerichte kennis.
Officiële start
Op 23 september 2025 wordt SPIRIT officieel gelanceerd met een startbijeenkomst voor alle consortiumpartners. Tijdens deze bijeenkomst worden verdere plannen, samenwerkingsmogelijkheden en toekomstige onderzoeksprojecten toegelicht. Daarmee zet SPIRIT een belangrijke stap naar een toekomst waarin zorg niet alleen technologisch, maar vooral ook menselijk blijft.
Eerder pleitte associate lector Robotica bij Hogeschool Inholland, Margo van Kemenade al voor het versoepelen van Innovatiebeperkende regels voor partijen met maatschappelijke wortels zoals onderwijsinstellingen. Volgens haar zet
Europese Wet- en regelgeving onnodig een rem op de ontwikkeling en de implementatie van urgente zorginnovaties vanuit (semi)publieke instellingen. Lees het artikel hierover in het magazine van ICT&health 2 dat onlangs is verschenen.
