Onder leiding van prof. dr. Pieter Roelfsema van het Nederlands Herseninstituut werkt een onderzoeksteam aan een baanbrekende hersenprothese die blinden weer een vorm van zicht kan geven. Door een camera direct te koppelen aan de visuele hersenschors, het gebied in de hersenen waar het zien plaatsvindt, stimuleert de prothese via duizenden elektroden specifieke hersengebieden door middel van een implantaat. Deze geavanceerde technologie biedt hoop op nieuwe mogelijkheden voor mensen met blindheid.
“Het Nederlands Herseninstituut heeft misschien een oplossing waar artsen géén oplossing voor hebben. Als ik alleen de contouren terug zou kunnen zien dan is dat een life changing ontwikkeling”, vertelt Hein Noortman, ambassadeur van het Nederlands Herseninstituut en blind geworden na een klimongeluk.
Virtual Reality
De binnenkomende signalen vormen patronen op de visuele cortex die voor de gebruiker kunnen aanvoelen als eenvoudige vormen, zoals stippen of letters. In eerdere dierstudies werd dit concept succesvol bewezen en werd op basis van hersenstimulatie visuele informatie herkent. De methode is bedoeld voor mensen bij wie de oogzenuw beschadigd is, bijvoorbeeld na een ongeluk.
Recente onderzoeken laten veelbelovende verbeteringen zien op het gebied van de duurzaamheid en bruikbaarheid van de prothese. Zo functioneren flexibele elektroden aanzienlijk langer dan de eerdere varianten van silicium. Bovendien is bij proefdieren de eerste succesvolle test uitgevoerd met een nieuw type elektrode dat meer contactpunten heeft. Daarnaast is er een speciale virtual reality-omgeving ontwikkeld om in simulaties te kunnen testen hoe goed iemand met een prothese visuele taken kan uitvoeren. Deze ontwikkelingen scheppen vertrouwen in de mogelijkheid van een veilige en langdurig werkende hersenprothese voor blinden.
Zeggenschap over oogzorg
Patiënten krijgen steeds meer zeggenschap over hun eigen oogzorg. In Het Oogziekenhuis Rotterdam loopt momenteel een innovatief onderzoek waarbij mensen met netvliesaandoeningen zelf aangeven op welke manier hun ziekte hun dagelijks leven beïnvloedt. Dit gebeurt via digitale vragenlijsten, de zogenaamde PROMs (Patient Reported Outcome Measures), waarmee patiënten actief meedenken over hun behandeling.
Het onderzoek wordt geleid door netvlieschirurg dr. Sonia Manning en promovenda Jarinne Woudstra. Sinds de start in 2022 verzamelen zij gegevens over de impact van netvliesaandoeningen op het dagelijks functioneren van de patiënten. In persoonlijke gesprekken deelden deelnemers hun klachten, beperkingen en zorgen, wat heeft geleid tot de ontwikkeling van een uitgebreide vragenbank die als basis dient voor de digitale PROMs-vragenlijsten.
