Een innovatieve combinatie van een elektronisch oogimplantaat en augmented reality (AR)-bril heeft mensen met ernstig zichtverlies opnieuw in staat gesteld om te lezen. Dat blijkt uit een Europese klinische studie onder leiding van onderzoekers van het University College London (UCL) en het Moorfields Eye Hospital, waarvan de resultaten zijn gepubliceerd in The New England Journal of Medicine.
Bij ruim drie kwart (84%) van de deelnemers kon na de behandeling opnieuw een vorm van functioneel zicht worden vastgesteld: zij konden weer letters, cijfers en woorden lezen met het oog dat eerder volledig blind was door geografische atrofie bij droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie (AMD). Gemiddeld konden patiënten na de operatie vijf regels op een gezichtsscherptekaart lezen. En dan te bedenken ta sommigen vóór de ingreep de kaart niet eens konden waarnemen.
De proef, uitgevoerd bij 38 patiënten in 17 ziekenhuizen in vijf landen, testte het zogeheten PRIMA-implantaat, een draadloos subretinaal fotovoltaïsch implantaat dat werkt als een miniatuur-zonnepaneel. De resultaten van het onderzoek zijn deze week gepubliceerd in The New England Journal of Medicine.
Implantaat en AR-technologie
De chirurgische ingreep duurt minder dan twee uur en bestaat uit het inbrengen van een microchip van slechts 2 bij 2 millimeter onder het netvlies. Patiënten dragen vervolgens een AR-bril met ingebouwde camera, die beelden registreert en via infraroodlicht projecteert op het implantaat.
Een AI-systeem in een kleine computer aan de broekriem verwerkt deze beelden en zet ze om in elektrische signalen. Deze signalen worden via de oogzenuw naar de hersenen gestuurd, waar ze worden geïnterpreteerd als visuele waarneming. Na enkele weken herstelperiode wordt het implantaat geactiveerd en volgen patiënten een intensieve revalidatie om te leren omgaan met hun nieuwe manier van zien.
“Dit markeert een nieuw tijdperk in kunstmatige visietechnologie,” zegt prof. Mahi Muqit, vitreoretinaal chirurg en onderzoeker bij UCL en Moorfields. “Patiënten die volledig blind waren, krijgen nu de mogelijkheid om weer te lezen. Dat verbetert hun levenskwaliteit enorm en het herstelt niet alleen zicht, maar ook zelfvertrouwen en zelfstandigheid.”
Ook voor andere oogaandoeningen
Belangrijk is dat bij geen van de deelnemers een achteruitgang van het resterende perifere zicht werd vastgesteld. De succesvolle resultaten openen de deur naar markttoelating van het PRIMA-systeem en toekomstig gebruik bij andere oogaandoeningen.
Volgens Muqit is dit slechts het begin: “Er bestaat momenteel geen goedgekeurde behandeling voor droge AMD. Deze technologie zou in de toekomst ook kunnen worden toegepast bij meerdere vormen van blindheid. Het vergt wel training, maar het geeft patiënten letterlijk en figuurlijk een nieuw perspectief.”
Visuele hersenprothese
Eerder deze maand berichtten wij over een innovatieve hersenprothese waaraan gewerkt wordt door onderzoekers van het Nederlands Herseninstituut, onder leiding van prof. dr. Pieter Roelfsema. Die prothese kan blinden weer een vorm van zicht geven. De technologie koppelt een camera rechtstreeks aan de visuele hersenschors, waar het zien plaatsvindt. Via duizenden elektroden in een implantaat worden specifieke hersengebieden gestimuleerd, waardoor gebruikers eenvoudige visuele vormen zoals stippen of letters kunnen waarnemen.
De methode is vooral bedoeld voor mensen bij wie de oogzenuw beschadigd is, bijvoorbeeld door een ongeluk. Uit dieronderzoek blijkt dat hersenstimulatie kan leiden tot herkenbare visuele patronen, wat de basis vormt voor verdere klinische toepassingen.
