In Nederland worden jaarlijks ongeveer 30.000 baby’s geboren via een keizersnede. Wat veel mensen niet weten, is dat bij ongeveer 60 procent van deze vrouwen een zogenoemde ‘niche’ ontstaat: een holte in de baarmoederwand als gevolg van onvolledig herstel van de spierlaag. Dit kan leiden tot aanhoudende klachten, vruchtbaarheidsproblemen en complicaties tijdens een volgende zwangerschap. Gynaecoloog in opleiding Carry Verberkt promoveerde recent aan Amsterdam UMC op dit onderwerp.
Ze pleit voor betere diagnostiek, scholing en beleid rond keizersneden en de gevolgen daarvan. Ondanks dat niches bij een meerderheid van de vrouwen na een keizersnede ontstaan, worden ze in de praktijk vaak gemist. De standaard echo’s die worden ingezet zijn niet altijd toereikend. “De juiste beeldvorming én interpretatie zijn cruciaal. Daarom hebben we een gestandaardiseerde echomethode ontwikkeld, inclusief e-learning voor zorgverleners. Die wordt inmiddels veelvuldig gebruikt, wat wijst op een kenniskloof in de praktijk”, stelt Verberkt.
Impact op vruchtbaarheid
Onderzoek binnen de onderzoeksgroep van prof. dr. Judith Huirne toont aan dat vrouwen met diepe niches vaker kampen met verminderde vruchtbaarheid. Mogelijke oorzaken zijn ontstekingen door achterblijvend bloed of verstoorde bewegingen van de baarmoeder, wat innesteling bemoeilijkt. Dit verband wordt inmiddels steeds sterker wetenschappelijk onderbouwd.
Niet elke vrouw met een niche heeft behandeling nodig. Volgens Verberkt volstaat bij vrouwen zonder klachten of kinderwens vaak een afwachtend beleid. Hormonale therapie, zoals een spiraaltje met progestageen, kan bij klachten uitkomst bieden vertelt Verberkt. In ernstigere gevallen zonder kinderwens kan een kijkoperatie via de vagina soelaas bieden.
LAPRESS-studie
Voor vrouwen met een kinderwens en een groot defect wordt onderzocht of herstel via een laparoscopische operatie (de LAPRESS-studie) effectief is. Hierbij wordt het littekenweefsel in de baarmoeder opnieuw gehecht en verstevigd. De resultaten van die studie worden momenteel geanalyseerd.
Een niche verhoogt aantoonbaar het risico op complicaties bij een volgende zwangerschap, waaronder baarmoederscheuren en zeldzame maar gevaarlijke littekenzwangerschappen (CSP). Deze worden vaak gemist in een vroeg stadium, wat leidt tot ernstige gevolgen. Verberkt ontwikkelde daarom samen met internationale experts een klinische classificatie gebaseerd op de ligging van de vruchtzak, om zorgverleners te helpen bij tijdige herkenning en juiste behandelkeuze.
Oproep tot preventie en bewustwording
De stijgende trend in keizersneden baart Verberkt zorgen. Ze ziet een toenemend aantal operatieve bevallingen, terwijl een keizersnede een grote ingreep blijft met lange termijnrisico’s. Goede informatievoorziening, betere scholing en gerichte behandeling kunnen volgens haar veel gezondheidswinst opleveren. “Maar het allerbelangrijkste is: voorkom waar mogelijk onnodige keizersneden”, aldus Verberkt. Het volledige interview met Carry Verberkt is te vinden in het magazine Janus, onder de titel: Niches baren zorgen.
Onderzoek van Marion Frenken, uitgevoerd in het Máxima MC (MMC), toonde eind vorig jaar aan dat elektrohysterografie (EHG) een veilige en effectieve methode is om de baarmoederactiviteit te monitoren tijdens de zwangerschap, bevalling en kraamperiode. Het meten van de baarmoederactiviteit speelt een cruciale rol bij het bewaken van de gezondheid van zowel moeder als kind gedurende deze periodes.
