We investeren volop in digitale oplossingen om de zorg sneller, makkelijker en veiliger te maken. Maar wat als juist de mensen die ermee moeten werken, er niet mee overweg kunnen? Als ze applicaties links laten liggen omdat ze deze simpelweg niet begrijpen? Dat gebeurt vaker dan je denkt.
In een artikel in ICT&health 4 vertelt Petra Doelen, expert op het gebied van de aanpak van laaggeletterdheid en lage digitale vaardigheden, hoe groot dit probleem is, hoe je het herkent én hoe je medewerkers in beweging krijgt om te willen leren. Ook de groep die normaal gesproken heel lastig te motiveren is voor trainingen. En ze schetst hoe ze dat met succes hebben aangepakt bij DigiZorg: een initiatief van de gemeente, werkgeversservicepunt, bibliotheek en het MBO.
"In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen moeite met lezen, schrijven of omgaan met digitale technologie. Ook in de zorg komt dit veel vaker voor dan werkgevers denken,” vertelt Doelen. “Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 10 werknemers moeite heeft met basisvaardigheden. In ondersteunende functies zoals schoonmakers, medewerkers huishoudelijke hulp en thuiszorgmedewerkers ligt dat aantal nog hoger. En het zijn echt niet alleen de ouderen die dit lastig vinden. Maar omdat mensen nu eenmaal niet graag te koop lopen met wat ze niet goed kunnen, is het niet zichtbaar."
Werkgevers denken volgens Doelen dat ze het goed geregeld hebben. Ze zeggen: maar wij hebben een leerplein, een digicoach of een interne academy. “En dat klopt. Er is binnen de meeste organisaties allerlei ondersteuning om medewerkers te helpen met de techniek. Maar juist degenen die er de meeste moeite mee hebben, roepen niet: ‘Hallo, hier ben ik. Ik begrijp niets van dit systeem. Help me!’ En daarbij hoor ik van hoe lastig zij het vinden om deze groep te motiveren voor een training.”
Praktijkvoorbeeld DigiZorg
Doelen vertelt hoe goed het kan werken als je de aanpak heel specifiek, persoonlijk en positief maakt. Een mooi voorbeeld is volgens haar de succesvolle pilot DigiZorg in de regio Utrecht-Midden en Midden-Holland (Gouda en omstreken). Hierin werkten thuiszorgorganisaties, gemeenten, mbo-onderwijs, het werkgeversservicepunt en bibliotheken samen om huishoudelijke hulpen met beperkte digitale vaardigheden te helpen deze te verbeteren.
“We organiseerden lessen om met de applicaties van de organisaties om te gaan. Vooral niet schools, maar praktisch, concreet en gezellig. Iedereen werd persoonlijk uitgenodigd door hun eigen teamleider, met positieve zinnen als: ‘Ik heb iets leuks voor je, die en die collega’s komen ook!’ In de bibliotheek, een vertrouwde plek, in de eigen woonplaats. Vrijwilligers van de bibliotheek hielpen iedereen individueel met hun vragen. Door het zo te doen, kwamen ze ook om daar te ervaren: eigenlijk kan ik best leren.”
Leren en ontwikkeling
De bibliotheek is een uitstekende partner voor organisaties om mee op te trekken, meent Doelen. De vrijwilligers geven allerlei cursussen op het gebied van het verbeteren van de basisvaardigheden, dus zijn heel ervaren. “En het is niet schools. Mensen vinden het heel spannend, zo’n digitale tool die ze niet begrijpen.”
Ronald Ferdinandus van de bibliotheek Nieuwegein vult aan: “Het werkt goed als iemand zegt: ‘Nee joh, gewoon doen. Je kunt op die knop drukken, er gebeurt echt niks geks.’ Ik vind het prachtig om te zien hoe opgelucht en trots mensen zijn als ze ineens begrijpen hoe het moet. Voor veel van hen was het heel lang geleden dat ze iets hadden afgerond. Dus met dit soort initiatieven maak je de weg vrij voor structurele ontwikkeling.”
Lees het hele artikel in ICT&health 4, die op 22 augustus verschijnt.
