Een internationaal onderzoeksteam van het Institute of Psychiatry, Psychology & Neuroscience (IoPPN) van King’s College London, in samenwerking met de Mayo Clinic en medtechbedrijf UNEEG Medical, heeft een belangrijke doorbraak gerealiseerd in de monitoring van epilepsie. De onderzoekers ontwikkelden en testten een innovatieve subcutane elektro-encefalografie (sqEEG), een kleine implanteerbare sensor die continu hersenactiviteit meet in de thuissituatie.
De implanteerbare elektrode is ongeveer zo groot als een 20 eurocent munt en hij heeft een draadje van 10 centimeter. Het apparaat wordt onder lokale verdoving onder de hoofdhuid geplaatst, net achter het oor, en via een externe recorder draadloos verbonden met een plakmodule achter het oor. Deze setup maakt het mogelijk om hersengolven langdurig en met hoge precisie te monitoren, zonder de patiënt te belasten met ziekenhuisopnames of omslachtige apparatuur.
Het onderzoek
Voor het onderzoek werden tien volwassenen met therapieresistente epilepsie gevolgd gedurende een periode van 15 maanden. Zij hielden een symptoomdagboek bij, droegen een fitnesstracker en verzamelden gegevens van hersenactiviteit via het sqEEG-systeem. In totaal werd er bijna 72.000 uur aan hersendata geregistreerd, waarbij 754 aanvallen werden gedetecteerd.
De resultaten laten zien dat het traditionele gebruik van symptoomdagboeken verre van betrouwbaar is. Slechts 48 procent van de aanvallen die door het sqEEG-systeem werden geregistreerd, kwamen ook in het dagboek van de patiënt voor. Omgekeerd had meer dan een kwart van de aanvallen die patiënten zelf rapporteerden, geen meetbare correlatie met epileptische activiteit. Daarnaast bleek het systeem ook in staat om het type aanval nauwkeuriger te classificeren dan de patiënt zelf. De bevindingen zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Epilepsia.
Belangrijk voor therapieresistente epilepsie
Professor Mark Richardson, hoogleraar epilepsie aan het King’s IoPPN en hoofdauteur van de studie, benadrukt het belang van objectieve gegevens in de behandeling van therapieresistente epilepsie. “Deze technologie biedt een betrouwbaar alternatief voor zelfrapportage, die vaak onvolledig of foutief is. Dankzij dit systeem kunnen we epilepsie beter begrijpen en gepersonaliseerde behandelstrategieën ontwikkelen.”
“De mogelijkheid om continu gegevens te verzamelen over het type en het tijdstip van aanvallen biedt clinici waardevolle inzichten die anders moeilijk te verkrijgen zijn. Dat kan de kwaliteit van zorg en behandelresultaten sterk verbeteren”, voegt Dr. Pedro Viana, neuroloog en medeonderzoeker daar aan toe.
Technologische mijlpaal
Ook vanuit technologische hoek wordt de studie als een mijlpaal beschouwd. Jonas Duun-Henriksen, Senior Director AI & Science bij UNEEG Medical, stelt: “Hoewel we al positieve ervaringen hoorden van gebruikers, is dit de eerste langdurige studie die kwantitatief aantoont hoe effectief en bruikbaar onze technologie is in de praktijk.”
De onderzoekers wijzen erop dat vervolgonderzoek met grotere groepen nodig is om de klinische meerwaarde van sqEEG verder te onderbouwen. Toch lijkt het systeem nu al een veelbelovende stap richting betere diagnostiek en behandeling van epilepsie in de dagelijkse praktijk.
Innovaties epilepsie behandeling
In de PROSE-studie onderzoekt expertisecentrum Kempenhaeghe, samen met SEIN en New Life Wearables, of een slimme ademtest (eNose-technologie via de “BreathPass”) epileptische aanvallen kan voorspellen aan de hand van vluchtige organische stoffen (VOC’s) in de uitgeademde lucht. De metingen zijn uitgevoerd in de gecontroleerde omgeving van de Epilepsie Monitoring Unit (EMU), waarmee beoogd wordt aanvalspatronen nauwkeurig te koppelen aan veranderingen in het ademprofiel. Door toepassing van AI kunnen vroegtijdige signalen herkend worden, wat perspectief biedt op betere veiligheid en kwaliteit van leven voor mensen met epilepsie. Hoewel het onderzoek nog pril is, tonen voorlopige resultaten veelbelovend potentieel voor toekomstige thuismonitoring.
Vorig jaar startte radiotherapiecentrum Maastro in Maastricht een onderzoek naar een innovatieve toepassing van precisiebestraling bij de behandeling van therapieresistente epilepsie. Het onderzoek betrof patiënten bij wie medicatie niet effectief is of bij wie hersenoperatie geen optie is. De techniek richt zeer nauwkeurig een hoge dosis straling op de specifieke hersenzone waar epileptische aanvallen beginnen, met veelbelovende internationale resultaten: bij de meeste patiënten neemt het aantal aanvallen significant af binnen twee jaar, en sommigen worden volledig aanvalsvrij. In de PRECISION-studie worden deelnemers ingedeeld in twee groepen: directe behandeling versus standaardzorg met latere bestraling, om effectiviteit te vergelijken.
