De Nederlandse zorgsector is verantwoordelijk voor 7% van de nationale CO₂-uitstoot, 13% van het grondstoffengebruik en 4% van het afval. Daarnaast is er de belangrijke Europese richtlijn voor duurzaamheidsrapportering door ondernemingen Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van de Europese Green Deal. Het RIVM licht in een kennisnotitie toe wat deze richtlijn betekent voor de zorgsector. Ook wordt in de notitie beschreven hoe milieudata, zoals de RIVM-milieuvoetafdruk, hierbij kunnen worden ingezet.
De CSRD verplicht bedrijven om gestructureerd te rapporteren over hun duurzaamheidsinspanningen én over hoe externe factoren hun organisatie beïnvloeden. De gegevens die dit oplevert, kunnen vervolgens worden ingezet om hele sectoren duurzamer te maken. Zo heeft het Amsterdam UMC bijvoorbeeld op basis van afvaldata uit de operatiekamer de samenstelling van instrumentensets aangepast. Door herbruikbare alternatieven in te voeren, werd niet alleen de hoeveelheid afval verminderd, maar werd ook flink op kosten bespaard.
Aanleveren duurzaamheidsdata
In de zorgsector geldt de Europese richtlijn in eerste instantie alleen voor zorgverzekeraars en grote beursgenoteerde bedrijven, zoals producenten van medische apparatuur en grote ondernemingen met een bv- of nv-structuur. Toch krijgen ook andere zorginstellingen er indirect mee te maken, omdat zij kunnen worden gevraagd kunnen om duurzaamheidsdata aan te leveren aan ketenpartners die wél onder de richtlijn vallen. Hoewel er momenteel nog wordt onderhandeld in de Europese Unie (EU) over het zogeheten ‘Omnibusvoorstel’ van de Europese Commissie.
De Europese Commissie stelt namelijk wijzigingen voor, onder meer in de CSRD. Naast de volgens het RIVM toch al beperkte reikwijdte van de CSRD, liggen er voorstellen op tafel om de regels verder te versoepelen. Zo wordt gedacht aan het verhogen van de drempelwaarden voor rapportage, het uitstellen van bepaalde verplichtingen en het vereenvoudigen van de Europese standaarden voor duurzaamheidsrapportage. Als deze plannen doorgaan, neemt het aantal bedrijven dat onder de CSRD valt naar verwachting flink af.
Praktijkvoorbeelden
Verder verwacht het RIVM dat door de Omnibus-aanpassing cruciale informatie over de impact van organisaties op duurzaamheidsthema’s zoals grondstoffengebruik en klimaatverandering niet langer binnen het CSRD-kader beschikbaar zijn. Toch blijkt uit praktijkvoorbeelden in de kennisnotitie van het RIVM dat de behoefte aan betrouwbare duurzaamheidsdata onverminderd groot blijft.
Een ondersteunde structuur waarin organisaties kunnen samenwerken in de sector voor gegevens verzamelen, delen en kennisopbouw, is volgens de kennisnotitie ook essentieel voor succesvolle verduurzamen van de zorg. Alleen door samenwerking én door heldere wet- en regelgeving zoals de CSRD dat beoogt, kan de zorgsector niet alleen aan de verplichtingen voldoen, maar ook bouwen aan toekomstbestendige en duurzame zorg, zo staat in de kennisnotitie van het RIVM.
Passende zorg en duurzaamheid
Vorige maand hebben zorgverleners van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) Tweede Kamerlid Wieke Paulusma van D66 ontvangen voor een rondleiding door het ziekenhuis, waarbij zij diverse initiatieven op het gebied van passende zorg en duurzaamheid hebben gepresenteerd. Aanleiding voor het werkbezoek van Paulusma was een artikel in het Nederlands Dagblad. In dit artikel stelt Johan Koekkoek, neuroloog-oncoloog bij het LUMC, dat passende zorg niet draait om minder zorg, maar juist om het centraal stellen van de kwaliteit van leven van iedere patiënt.
