Medische beeldvorming behoort tot de grootste energieverbruikers binnen ziekenhuizen. Vooral CT- en MRI-scanners zijn zeer koolstofintensief, omdat ze continu gekoeld moeten worden en vaak 24/7 operationeel blijven, ook wanneer ze niet in gebruik zijn. Uit nieuw onderzoek, gepubliceerd in het Journal of Medical Radiation Sciences, blijkt echter dat dit niet altijd nodig is. Door scanners strategisch uit te schakelen, kan een ziekenhuis aanzienlijk energie en kosten besparen, zonder concessies aan de zorgkwaliteit.
Medische beeldvorming is een van de grootste verbruikers van energie in een ziekenhuis. MRI en CT zijn bijzonder koolstofintensief, deels omdat ze voortdurend gekoeld moeten worden. Ziekenhuispersoneel laat deze apparaten doorgaans 24 uur per dag draaien, omdat ze vaak nodig zijn voor spoedeisende scans. Daarnaast is kost het uit- en aanzetten, zeker als dat maar voor een korte periode is, ook veel energie.
Succesvolle praktijktest
Onderzoekers werkten samen met de klinisch leider voor beeldvorming van New South Wales Health Net Zero en testten het effect van slim uitschakelen in een groot openbaar ziekenhuis met drie CT-scanners. Eén van deze scanners werd vooral overdag ingezet, maar bleef ’s avonds en in het weekend toch aan. Door deze 'overtollige' scanner buiten gebruik uit te schakelen, daalde het energieverbruik met 32 procent, een besparing van zo’n 140 kWh in één week, vergelijkbaar met het gemiddelde verbruik van een huishouden.
Minstens zo belangrijk is het feit dat er geen negatieve gevolgen voor workflow of patiëntenzorg waren. Radiologen konden hun werk ongestoord uitvoeren, en het ziekenhuis profiteerde bovendien van lagere energiekosten. Inmiddels is deze praktijk doorgevoerd in het ziekenhuis zelf én overgenomen door andere ziekenhuizen in de regio.
Duurzame zorg in de praktijk
Het project maakt deel uit van een bredere duurzaamheidsagenda binnen de gezondheidszorg, die gericht is op het verlagen van de CO₂-uitstoot zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit. Andere initiatieven richten zich bijvoorbeeld op het verminderen van anesthesiegassen, farmaceutisch afval en het terugdringen van wegwerpmaterialen in operatiekamers.
Gezondheidszorg draagt wereldwijd circa 2 gigaton bij aan de jaarlijkse CO₂-uitstoot. Ziekenhuizen en zorginstellingen staan daarom voor de uitdaging om hun processen duurzamer in te richten. Dit onderzoek toont aan dat er concrete stappen mogelijk zijn die zowel financieel als ecologisch voordeel opleveren.
Op weg naar schaalbare verandering
Volgens de onderzoekers liggen er veel kansen bij eerste- en tweedelijns zorgprofessionals, die de verspilling en milieu-impact van huidige werkwijzen dagelijks ervaren. Met een stevige bewijsbasis kunnen veranderingen structureel worden doorgevoerd en opgeschaald.
De resultaten, gepubliceerd in the Journal of Medical Radiation Sciences, laten zien dat een netto-nul gezondheidszorgsysteem haalbaar is: een systeem dat hoogwaardige patiëntenzorg blijft leveren, maar met aanzienlijk minder belasting voor het milieu.
Duurzame CT-scanners van Philips
Een van de wereldmarktleiders op het gebied van MRI-scanners en -technoligie, Philips, zorgt met de BlueSeal MRI-scanners ook voor een veel duurzamere, en kostenbesparende, alternatief. Inmiddels zij er wereldwijd al meer dan 1100 heliumvrije BlueSeal MRI-scanners geïnstalleerd. Deze technologie, voor het eerst geïntroduceerd in 2018, heeft naar schatting al 1,9 miljoen liter vloeibaar helium bespaard, een schaars en kostbaar gas dat traditioneel onmisbaar is in MRI-technologie. Conventionele scanners verbruiken tot 1.700 liter helium, waarvan vaak grote hoeveelheden verloren gaan. BlueSeal-magneten hebben daarentegen slechts 7 liter nodig, die volledig behouden blijft, zelfs bij storingen.
Naast duurzaamheid biedt de technologie ook praktische voordelen: de scanners zijn 900 kilo lichter en daardoor geschikt voor locaties die kwetsbaar zijn voor extreme weersomstandigheden, zoals Puerto Rico, waar onlangs de 1.111e scanner werd geïnstalleerd. De innovatieve EasySwitch-technologie maakt gecontroleerd in- en uitschakelen mogelijk, waardoor energie en grondstoffen efficiënt benut worden. De wereldwijde acceptatie van BlueSeal MRI’s onderstreept hoe duurzame innovaties niet alleen bijdragen aan betere diagnostiek, maar ook de ecologische voetafdruk van de zorgsector aanzienlijk kunnen verkleinen.
